Instygator [łacińskie] – 1) w dawnym prawie polskim oskarżyciel publiczny, po raz pierwszy ustanowiony w konstytucji sejmowej w 1557 r. jako instygator królewski. W latach późniejszych powoływano instygatora koronnego oraz instygatora litewskiego. W XVI w. pojawili się instygatorzy jako urzędnicy przy sądach szlacheckich, później instygatorzy miejscy oraz instygatorzy grodzcy. Podczas reform w 1789 i 1791 powołano instygatorów narodowych ścigających ważniejsze przestępstwa przeciwko państwu. Instygator dochodził z urzędu takich spraw, jak: obraza majestatu, zdrada stanu, sprzeniewierzenie państw. pieniędzy przez dygnitarzy czy poborców; mógł także, na żądanie strony pokrzywdzonej, występować w sprawach prywatnych;

2) instygator trybunalski, urzędnik sądowy przy Trybunale Koronnym (1578) i Trybunale Litewskim (1581) mianowany przez marszałka trybunału. Instygatorzy dzielili się na: instygatorów skrzynkowych, pobierających opłatę od stron, oraz instygatorów bezpieczeństwa, czyli komisarzy policji trybunalskiej utrzymującej porządek w gmachu i w mieście.

Treść hasła została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych PWN.