O społeczności żydowskiej w Moryniu wiemy jak dotąd niewiele. Wnosząc z daty założenia cmentarza – 1856 – można przypuścić, ze gmina powstała tu w połowie XIX wieku. Potwierdzają to dane z 1850 r. – 64 Żydów na 1427 mieszkańców oraz z 1858 r. – 52 Żydów na 1524 mieszkańców. Po okresie pewnego rozkwitu (wystawiono np. dom przedpogrzebowy), w okresie międzywojennym gmina żydowska w Moryniu znalazła się praktycznie w zaniku. Już w 1932 r. liczyła tylko 9 członków (0,7% mieszkańców), zatem była chyba najmniejsza na całych tzw. później Ziemiach Odzyskanych. Znamy nazwiska dwóch jej przedstawicieli: Philipp Pagel, Max Wolff; może to były ostatnie dwie rodziny. Jedynym majątkiem gminy był cmentarz, w okresie nocy kryształowej (9–10 listopada 1938) zdewastowany przez nazistów. W źródłach z epoki brak wzmianki o domu modlitwy – może modlono się w domach prywatnych?
Bibliografia
- Führer durch die jüdische Gemeindeverwaltung und Wohlfahrtspflege in Deutschland: 1932–1933, Berlin 1933, s. 67.
- Żydzi oraz ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku, red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński, Warszawa 2007.