Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma (ŻIH) – instytucja nauk., archiwum, muzeum oraz biblioteka podległe Ministerstwu Kultury oraz współpracujące ze Stowarzyszeniem ŻIH (właściciel siedziby i zbiorów Instytutu).
Wywodzi się z ŻIH, powstałego w 1947 r. w Warszawie z przekształcenia Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej (założona w 1944 r.), powołanego z inicjatywy Centralnego Komitetu Żydów w Polsce (CKŻwP) w celu gromadzenia i publikacji źródeł dotyczących zbrodni niemieckich wobec narodu żydowskiego oraz pomocy w ściganiu przestępców wojennych; powstał jako placówka społeczna, która przejęła zgromadzone przez komisję zbiory, a także bibliotekę i zbiory Instytutu Nauk Judaistycznych.
W latach 1951–1994 działał w ramach Stowarzyszenia ŻIH, następnie wyodrębnił się jako instytut naukowo-badawczy. Po wydarzeniach marca 1968 r. w Polsce działalność ŻIH była ograniczana, a jego działacze szykanowani przez władze PRL. Obecnie ŻIH wspiera upowszechnianie wiedzy o historii i kulturze żydowskiej, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów Żydów polskich, opracowuje dokumentację dotyczącą synagog i cmentarzy żydowskich. ŻIH w swoich zbiorach posiada m.in. Archiwum Ringelbluma, zarządza biblioteką i muzeum. Publikuje także wydawnictwa zwarte, głównie studia i edycje dokumentów (zwłaszcza z Archiwum Ringelbluma), relacje i wspomnienia; współpracuje z zagranicznymi placówkami naukowymi oraz fundacjami.
Od 1994 r. publikował serię prac naukowych „Studia z Dziejów Żydów w Polsce”. Dyrektorzy Instytutu m.in.: Artur Eisenbach, Maurycy Horn, Marian Fuchs, Daniel Grinberg, Feliks Tych, Eleonora Bergman, Paweł Śpiewak, Monika Krawczyk, Michał Trębacz.
Wydawnictwa ciągłe: „Kwartalnik Historii Żydów” (zał. 1949 pod nazwą „ Biuletyn Informacyjny Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 1951–2000 „ Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”), w języku jidysz „Bleter far geszichte” (zał. 1947 jako kwartalnik, następnie rocznik).
Żydowski Instytut Historyczny 50 lat działalności. Materiały z konferencji jubileuszowej, Warszawa 1996.
