Próba zorganizowania w 1860 r. gminy wyznaniowej przez Żydów wąchockich nie powiodła się, a władze zamknęły istniejący nielegalnie dom modlitwy, w którym chłopcy uczyli się także podstaw alfabetu i religii. W 1873 r. w Wąchocku mieszkało 274 Żydów i funkcjonowały już 4 chedery. Żydzi płacili też rocznie 200 rb. składki szkolnej. W wąchockiej szkole początkowej na 70 uczniów było 25 Żydów[1.1]. W 1878 r. władze szkolne odnotowały istnienie w Wąchocku dwóch prywatnych „szkół” żydowskich – jednej, w której uczyło się 17 chłopców i drugiej, w której naukę pobierało 6 dziewczynek. Uczniowie płacili za naukę 5–6 rb. rocznie[1.2].

W 1899 r. cheder w Wąchocku otworzył Moszek Brit. Funkcjonowały też dwa chedery: Lejzora Kaufmana i Mendla Kumeca. W chederach nie nauczano języka rosyjskiego, gdyż mełamedzi oświadczyli, że „uczniowie są za młodzi, a ich nie stać na zapłacenie nauczycielowi języka rosyjskiego”[1.3]. Z tego powodu w 1900 r. władze postanowiły zamknąć wszystkie trzy chedery[1.4]. Pod koniec XIX w. nauczycielem w Wąchocku był pewien czas urodzony w 1871 r. Izrael Lewinski, później nauczyciel i działacz Mizrachi w Ostrołęce, Jedwabnem i Łomży, po emigracji do Izraela – autor książek dla dzieci i poeta[1.5].

W okresie międzywojennym  gmina wyznaniowa z powodu ubóstwa mieszkańców została w 1926 r. przyłączona do gminy w Wierzbniku. Dzieci żydowskie korzystały z nauki w szkole publicznej. Nauka alfabetu i podstaw religii odbywała się w chederze mieszczącym się w oficynie domu przy ulicy Kolejowej. Uczęszczało do niego 7–10 uczniów[1.6].

Print
Fußnoten
  • [1.1] Archiwum Państwowe w Radomiu, Dyrekcja Szkolna w Radomiu, sygn. 296, s. 15.
  • [1.2] Archiwum Państwowe w Radomiu, Dyrekcja Szkolna w Radomiu, sygn. 296, s. 68.
  • [1.3] Archiwum Państwowe w Radomiu, Dyrekcja Szkolna w Radomiu, sygn. 302 , s. 4.
  • [1.4] Archiwum Państwowe w Radomiu, Dyrekcja Szkolna w Radomiu, sygn. 305, s. 163.
  • [1.5] Book of Kehilat Ostrolenka, Tel Aviv 2009, s. 476 [online] http://www.ostrolenka.022.co.il./BRPortal/br/P100.jsp [dostęp: 14.11.2014].
  • [1.6] Żydzi w Wąchocku [online] http://sladem-zydow-z-wachocka.bloog.pl/?smoybbtticaid=613c93 [dostęp: 14.11.2014].