W 1816 r. powiększająca się wspólnota żydowska w Pleszewie zwróciła się do właściciela miasta Raczyńskiego z prośbą o zgodę na stworzenie miejsca pochówku dla miejscowych Żydów. Dotychczas pleszewskich Żydów grzebano na cmentarzu w Jarocinie. Raczyński wyraził zgodę i nieodpłatnie przekazał gminie żydowskiej działkę na ten cel.

Pierwszy pochówek miał miejsce w lutym 1817 roku. Pochowano wówczas Jittę, córkę Leiba Grzymischa.  

Cmentarz został początkowo otoczony szerokim rowem, później zastąpiono go kamiennym ogrodzeniem. Przy wejściu gmina wybudowała dom przedpogrzebowy oraz dom strażnika cmentarnego.

Na cmentarzu w XIX w. pochowano szereg znanych osób. Byli to m.in.: Mordechaj Kempner, rabin z Odolanowa (zm. w 1831 r.); Hirsch Guttmacher, syn pleszewskiego rabina i cadyka z Grodziska Wielkopolskiego; Jitzchak Joseph Ettinger, rabin Pleszewa (zm. 1865 r.); Jochanan Mannes Feige, zastępca rabina (zm. 1877); oraz dr Elias Silberberg, rabin Pleszewa (zm. w 1888 r.).

Cmentarz żydowski został zniszczony przez Niemców w czasie II wojny światowej. Na jego miejscu znajduje się obecnie budynek przedszkola oraz osiedle mieszkaniowe Mieszka I. Przetrwały jedynie fragmenty cmentarnego drzewostanu, stanowiące obecnie niewielki osiedlowy park.

Przed kilku laty odnalezione zostały fragment macew z pleszewskiego cmentarza. Władze Pleszewa planują utworzenie w mieście lapidarium, w którym macewy te byłyby eksponowane.

Nota bibliograficzna:

  • Heppner A., Herzberg I., Aus Vergangenheit und Gegenwart der Juden und der jüdischen Gemeinden in den Posener Landen, Koschmin–Bromberg 1909, ss. 696-697.
  • Janczewska B., Żydzi w Pleszewie, mps, Pleszew 1993.
Print