Landau Mosze (29.04.1912 Gdańsk – 01.05.2011 Jerozolima) – izraelski prawnik, przewodniczący Sądu Najwyższego Izraela w latach 1980–1982, sędzia prowadzący proces Adolfa Eichmanna.
Był synem Izaaka Landaua, jednego z przywódców gdańskiej gminy żydowskiej. Szkołę średnią skończył w 1930 r. w Gdańsku, a studia prawnicze na University of London. W 1933 r. wyemigrował do Palestyny, gdzie pracował jako sędzia. W 1953 r. został mianowany sędzią Sądu Najwyższego w Jerozolimie.
W 1961 r. stanął na czele składu sędziowskiego prowadzącego proces zbrodniarza niemieckiego Adolfa Eichmanna, pojmanego rok wcześniej przez agentów Mosadu w Argentynie. Landau orzekł o winie i odczytał wyrok śmierci dla Eichmana. Jedne z ostatnich zdań wyroku brzmiały: „Sąd skazuje Adolfa Eichmanna na śmierć za zbrodnie przeciwko narodowi żydowskiemu, za zbrodnie przeciwko ludzkości i za zbrodnie wojenne, które zostały mu udowodnione”[1.1]. W uzasadnieniu wyroku sędzia Landau wskazał na fakt, że nawet, jeśli Eichmann nikogo nie zabił, odpowiada za śmierć każdej osoby, która wsiadła do pociągu, który odjechał z rozkazu Eichmanna. Dodał także, że nawet, jeśli działalność oskarżonego była podyktowana ślepym posłuszeństwem, nie zdejmuje to z niego odpowiedzialności za popełnione czyny.
W latach 70. XX w. Mosze Landau stał na czele komisji badającej przygotowanie do wojny izraelsko-arabskiej, tzw. wojny Jom Kipur. W 1987 r. był członkiem komisji śledczej (tzw. Komisji Landaua) zajmującej się praktykami służby Szin Bet (Służba Bezpieczeństwa Ogólnego, izraelskie siły specjalne, odpowiadające za kontrwywiad i bezpieczeństwo wewnętrzne), która według obrońców praw człowieka stosowała tortury w czasie Pierwszej Intifady. Bezpośrednim impulsem do śledztwa była śmierć dwóch palestyńskich więźniów zmarłych po przesłuchaniu. Komisja uznała, że członkowie Szin Bet dopuszczali się krzywoprzysięstwa, zeznając, że tortury nie były stosowane; stwierdziła jednak, że służby te mogą od czasu do czasu posługiwać się „umiarkowaną presją, łącznie z presją fizyczną” podczas przesłuchań. Wyniki prac komisji wywołały międzynarodowe protesty, a w 1999 r. Sąd Najwyższy unieważnił jej wnioski.
Bibliografia:
- Moshe Landau Dies at 99; Oversaw Eichmann Trial, „The New York Times” z 02.05.2011 [online] http://www.nytimes.com/2011/05/03/world/middleeast/03landau.html?_r=0 [dostęp: 25.04.2014].
- Zapis całego procesu znajduje się tutaj: http://www.nizkor.org/hweb/people/e/eichmann-adolf/transcripts/ [dostęp: 25.04.2014].
- [1.1] Cyt za: Sentencing, The Trial of Adolf Eichmann [online] http://remember.org/eichmann/sentencing.htm [dostęp: 25.04.2014].