Najwcześniejszym przekazem archiwalnym dotyczącym Orli jest wzmianka pochodząca z 1507 r.oku Dotyczy ona nadania przez króla terenów, gdzie obecnie położona jest Orla, jak również z terenów okolicznych w powiecie bielskim, pisarzowi, wojewodzie trockiemu Jaśkowi Iwanowiczowi. Wraz z nadaniem król zezwolił wojewodzie trockiemu założyć miasto, co nastąpiło w późniejszym okresie. Wzmianka o Orli pochodząca z 1529 r. mówi o rodzie Bohawitynowiczów z tej miejscowości.

W 1585 r. Orla przeszła jako wiano w posiadanie Radziwiłłów. W 1618 r. Krzysztof Piorun Radziwiłł nadał Orli przywilej, w ramach którego w miejscowości mogli się dowolnie osiedlać zarówno chrześcijanie, jak i Żydzi. Zbudował ratusz, powołał radę miejską złożoną z wójta, pisarza i 6 ławników. Krzysztof Radziwiłł wzniósł tu w 1622 r. zamek i zbór kalwiński. Stworzył rozległy kompleks dworski z pałacem, ogrodem włoskim, obiektami sakralnymi i folwarkiem. Integralną część dworu stanowiła cerkiew zamkowa św. Jana Teologa. Niestety nie zachował się żaden ślad po zamku.

Miasto mocno ucierpiało na znaczeniu podczas najazdów szwedzkich, wtedy też radykalnie zmniejszyła się liczba mieszkańców. W czasie walk zginęli wszyscy mieszkańcy Orli – wyznawcy kalwinizmu. Zapewne stąd bierze się niepotwierdzona i podważana przez historyków opowieść o tym, że orlańska synagoga to budynek zboru kalwinów. Ponoć w 1753 r. Żydzi kupili budynek od żony Radziwiłła za pokaźną sumę pieniędzy. Warunkiem sprzedaży było dostarczenie całej sumy w drobnych groszowych monetach; warunek ten został dotrzymany. Obecnie uważa się ten przekaz za legendę.

Od ok. XVIII w. Orla powoli traciła na znaczeniu. W 1938 r. miał miejsce duży pożar, który strawił przeważającą część miasta.

Print