Choć w okolicy ludność żydowska osiedlała się już w XVI w., w samej Białej pierwsi Żydzi pojawili się prawdopodobnie dopiero w pierwszej ćwierci XVII wieku. Najstarsze historyczne wzmianki dotyczące obecności ludności żydowskiej w Białej znajdują się w przywileju nadanym miastu przez księcia Aleksandra Radziwiłła w 1621 roku. Skupisko żydowskie powstało tu jednak już nieco wcześniej. Jak wskazują źródła, w tym samym roku liczba domów zakupionych przez żydowskich mieszkańców Białej przekroczyła bowiem 30; skądinąd, na tyle właśnie można szacować ówczesną liczbę rodzin żydowskich w mieście. Początkowo tutejsza gmina podlegała kahałowi w Brześciu, jednak szybko się usamodzielniła. Podobnie jak w wielu innych ośrodkach, Żydzi mieszkający w Białej utrzymywali się głównie z handlu, rzemiosła, a także karczmarstwa, dzierżaw oraz prowadzenia operacji kredytowo-pieniężnych[1.1]. Elementem charakterystycznym tak dla Białej, jak i dla całego Podlasia był też stosunkowo duży odsetek Żydów zatrudnionych przy wyrobie i wyszynku napojów alkoholowych (ponad 50% w całym regionie)[1.2].

Po 1817 r. w Białej, podobnie jak w całym Królestwie Polskim, nastąpił wyraźny spadek aktywności ludności żydowskiej na polu gospodarczym. Wydano wówczas szereg zarządzeń krępujących działalność gospodarczą osób wyznania mojżeszowego oraz ograniczających ich swobody osobiste. Bezwzględnie egzekwowano zakaz kupowania przez Żydów nieruchomości, wprowadzono także tzw. rewiry żydowskie w miastach. Sytuacja ta zmieniła się na korzyść Żydów w latach 60. XIX w., co dało początek szerokiej ekspansji ludności żydowskiej w sferze przedsiębiorczości i przemysłu.

Od początku XIX w., ludność żydowska w Białej dominowała demograficznie nad innymi grupami etnicznymi i wyznaniowymi. W 1841 r. żyło tu około 2200 Żydów, stanowiących 61% populacji miasta, zaś w 1850 r. już 3500 Żydów, stanowiących 63% ogółu mieszkańców.

W drugiej połowie XIX w. wśród żydowskich mieszkańców Białej przeważała uboga ludność zajmująca się drobnym handlem i rzemiosłem, mieszkała tu jednak także kilkudziesięcioosobowa grupa przedsiębiorców i przemysłowców współtworzących elitę finansową miasta. Byli wśród nich m.in.: kupiec Rubin, właściciel składu aptecznego na ulicy Brzeskiej – Hoffer, posiadacz wielu kamienic – Piżyc, kupcy Ordański i Finhelsztejn oraz właściciele fabryki wędlin rytualnych na Placu Wolności 19 – Lustigman i Goldsztejn[1.3].

Żydzi stanowili w Białej znaczącą większość – wg danych spisu powszechnego z 1921 r. odsetek ludności żydowskiej wynosił aż 66%[1.4]. Pod zwierzchnictwem gminy znajdowało się wówczas 5 synagog, 6 domów modlitwy, mykwa, 2 kirkuty, szpital żydowski, 3 domy mieszkalne, Talmud-Tora, 7 sklepów oraz kilka placów i ogrodów[1.5].

W okresie międzywojennym w Białej działała fabryka wyrobów drzewnych pozostająca w rękach żydowskiego przedsiębiorcy Raabego, wytwarzająca sztyfty oraz kopyta, do obrotu krajowego i na eksport. W 1925 r. zatrudnione były w niej 133 osoby[1.6].

Aktywność społeczności żydowskiej w Białej w okresie dwudziestolecia międzywojennego przejawiała się także na polu działalności spółdzielczej. Funkcjonowały trzy banki spółdzielcze: Udziałowy (od 1923 r.), Kupiecki (od 1925 r.) i Ludowy (od 1926 r., rozwiązany w 1932 r.)[1.7].

W międzywojniu Żydzi odgrywali też znaczącą rolę w radzie miejskiej. W wyborach w 1923 r. stronnictwa żydowskie zdobyły w sumie 11 mandatów, w 1927 r. – 10 mandatów, a w wyborach z 1935 i 1939 r. – zaledwie 4 mandaty. Sytuacja ta spowodowana była m.in. osłabieniem pozycji i roli Żydów w życiu polityczno-gospodarczym Białej w okresie przed II wojną światową, a także znacznym spadkiem liczebności bialskiej gminy żydowskiej (w 1938 r. wynosiła ona zaledwie 36% populacji miasta), który wystąpił wskutek masowych emigracji Żydów z Białej do Stanów Zjednoczonych i Palestyny[1.8].

W latach 1918–39 w Białej Podlaskiej ukazywały się 4 czasopisma w języku jidysz. Od 1926 r. miejscowy oddział Organizacji Syjonistycznej wydawał pismo „Bialer Wochenblat”. Był to drukowany w języku jidysz oraz w języku polskim, w nakładzie 500 egzemplarzy, tygodnik społeczno-kulturalno-polityczny, redagowany początkowo przez Szmula Wierenfelda, a następnie przez Chaima Miodka[1.9]. W mieście ukazywał się też formalnie niezależny politycznie, choć w rzeczywistości sympatyzujący z Organizacją Syjonistyczną, tygodnik społeczny w języku jidysz „Podlasier Lebn” („Życie Podlaskie”). Jego wydawcą był Chaim Rozmaryn. Kolejnym bezpartyjnym tygodnikiem było „Naj Podlasjer Lebn” („Nowe Życie Podlaskie”), jednakże czasopismo to było wydawane bardzo krótko. W 1938 r. ukazywał się w Białej tygodnik „Podlasjer Sztyme”, redagowany przez Noecha Kramarza, a następnie przez Herszka Nuchowicza[1.10].

We wrześniu 1939 r. Biała Podlaska została zajęta przez wojska sowieckie, a w październiku wkroczyły wojska niemieckie. W grudniu tego samego roku Niemcy deportowali do miasta ok. 3 tys. Żydów z Suwałk i Serocka, a nieco później – ok. 1 tys. żydowskich jeńców wojennych, tj. żołnierzy Wojska Polskiego wziętych do niewoli przez Armię Czerwoną. Niemcy zburzyli też wówczas murowaną synagogę przy ul. Szkolny Dwór.

Od 1941 r. do 17 listopada 1942 r. w Białej Podlaskiej funkcjonował niemiecki nazistowski obóz pracy przymusowej dla Żydów. Nosił nazwę „Vineta” i był zlokalizowany w barakach na przedmieściu dzielnicy Wola. Więźniowie (ok. 3 tys. osób) pracowali w warsztatach ślusarskich oraz wykonywali prace melioracyjne. Znaczna część z nich zmarła z głodu i wycieńczenia, z powodu chorób, również wskutek epidemii tyfusu. 15 grudnia 1942 r. 40 więźniów z obozu zostało rozstrzelanych przez Niemców w pobliskim lesie Grabarka, pozostałych wywieziono w nieznanym kierunku[1.11].

W marcu 1941 r. Niemcy utworzyli getto, w którym znalazło się ok. 8,4 tys. osób z miasta i powiatu. Zostało ono zlokalizowane w śródmieściu, w obrębie ulic: Grabanowskiej (obecnej Moniuszki), Janowskiej, Prostej i Sadowej. Żydzi z getta byli zatrudniani przy odgruzowywaniu zniszczonych budynków twierdzy w Brześciu, do pracy przy regulacji rzeki Krzny oraz przy budowie lotniska w Małaszewiczach. Ponadto pracowali przy budowie nowych ulic i wykonywali prace porządkowe. Osoby chore i niezdolne do pracy były przez Niemców rozstrzeliwane na miejscowym cmentarzu żydowskim. Wielu mieszkańców getta zmarło na skutek epidemii duru brzusznego i tyfusu plamistego, które rozprzestrzeniały się szczególnie wiosną 1942 r. (wskutek fatalnych warunków sanitarnych). Początkowo chorych przewożono do szpitala żydowskiego, później jednak, z powodu braku miejsc, byli oni rozstrzeliwani. Między czerwcem a sierpniem 1942 r., w czterech egzekucjach w lesie Grabarka, gestapo rozstrzelało łącznie ok. 680–880 Żydów z getta w Białej Podlaskiej. Ciała ofiar zostały zakopane na miejscu egzekucji[1.12].

Likwidacja getta przez Niemców rozpoczęła się 10 czerwca 1942 r. Grupę ponad 3 tys. Żydów wywieziono wówczas do niemieckiego nazistowskiego ośrodka zagłady w Sobiborze. W kolejnych miesiącach do bialskiego getta przesiedlono ludność z likwidowanych gett w mniejszych miejscowościach powiatu, m.in. 378 Żydów z Podedworza, 1883 Żydów z Janowa Podlaskiego oraz 1150 Żydów z Konstantynowa[1.13].

We wrześniu 1942 r. rozpoczęła się ostateczna likwidacja getta w Białej. We wrześniu i październiku w mieście Niemcy zamordowali ok. 3,6 tys. Żydów. Część osób rozstrzelali na terenie getta (ok. 600 ofiar), część na cmentarzu żydowskim (ok. 1 tys.), a część na placu zwanym „Popówka” (ok. 2 tys.). Pozostałych Żydów z Białej Podlaskiej, wraz z ludnością z Podedworza, Janowa Podlaskiego i Konstantynowa (w sumie ok. 6 tys. osób) przetransportowano furmankami i przepędzono pieszo do Międzyrzeca Podlaskiego. Zgromadzona w Międzyrzecu Podlaskim ludność żydowska kierowana była następnie transportami kolejowymi do niemieckiego nazistowskiego ośrodka zagłady w Treblince. Ostatni transport Żydów z Białej Podlaskiej wyruszył do Treblinki w lipcu 1943 r.[1.14]. W sumie, z miasta i gminy Biała Podlaska zginęło ok. 5424 Żydów, a tylko ok. 30 osobom udało się zbiec z transportów i przetrwać w ukryciu do wyzwolenia.