Witkin Jakow (Jakub), pseudonim Zerubawel (14.01.1886, Połtawa – 02.06.1967, Tel Awiw) – dziennikarz, jeden z najpopularniejszych publicystów w jidysz, jeden z przywódców Poalej Syjon. 

Dorastał w Połtawie na Ukrainie. Był słuchaczem wielu szkół talmudycznych. Pracował jako stolarz i malarz szyldów, studiując jednocześnie literaturę hebrajską i rosyjską. Zaliczany jest do współtwórców ruchu poalejsyjonistycznego w Rosji (1904). Uczestniczył w konferencji w Połtawie (1907), był redaktorem nielegalnego wydawnictwa Der Hamer w Wilnie, współpracował z wieloma periodykami, jak np. z „Der proletarisze Gedanke” i „Vorwórts”, redagował też czasopisma „Die Jugentsimme” oraz „Das Peisach Blat”. Aresztowany za działalność polityczną, po półtora roku więzienia wyjechał do Lwowa w Galicji, gdzie redagował pismo partyjne „Der Jidiszer Arbeter” i literacki periodyk „Jungt”. Współpracował też przy redagowaniu pisma Poalej Syjon „Dus Fraje Wort”, przeznaczonego dla odbiorców w Rosji.

Od 1910 r. przebywał w Palestynie, gdzie pracował jako członek zespołu redakcyjnego hebrajskojęzycznego czasopisma poalejsyjonistycznego „Ha-Achdut”, następnie „Ben hamizrim”. Był sekretarzem Centralnego Biura Poalej Syjon. Po wybuchu pierwszej wojny światowej aresztowany przez władze tureckie i skazany na 15 lat ciężkich robót. W 1915 r. uciekł do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował w redakcji poalejsyjonistycznego pisma „Der Jidiszer Kemfer”.

Po wybuchu rewolucji w Rosji został członkiem Żydowskiej Rady Rządowej na Ukrainie (1918). W latach 1918–1935 przebywał w Polsce, gdzie współpracował z robotniczym wydawnictwem Arbeitheim w Warszawie redagując „Arbajter Caitung”. Był radnym miejskim, organizatorem i przywódcą Poalej Syjon-Lewicy, członkiem Rady Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Warszawie (1924–1936), aktywnym członkiem stowarzyszenia Szul un Lebn i Żydowskiej Organizacji Szkolnej (1925–1926). Podczas II Zjazdu Szkolnego w 1925 r. został powołany do komisji mającej na celu stworzenie Żydowskiego Instytutu Naukowego w Wilnie (JIWO), którego następnie został przewodniczącym. Kandydował do sejmu z listy Żydowskiego Robotniczego Komitetu Wyborczego Poalej Syjon-Prawicy w Warszawie i Łodzi (1928) oraz w okręgu Święciany (1930). Uczestniczył w kongresach syjonistycznych, m. in. jako wiceprzewodniczący Kongresów XXI i XXIII.

Od 1935 r. redagował w Palestynie m.in. „Naje Welt”. Był sekretarzem egzekutywy Powszechnej Organizacji Robotników Żydowskich w Ziemi Izraela (Histadrut). W czasie II wojny światowej należał do Komitetu Ratunkowego dla Żydostwa Europejskiego.

Od 1948 r. był członkiem egzekutywy światowej Organizacji Syjonistycznej. Kierował Departamentem Żydostwa Śródziemnomorskiego. Działał również aktywnie na rzecz połączenia palestyńskich partii robotniczych w Robotniczą Partię Izraela (Mapam). Był jednym z założycieli Ligi Przyjaźni Izraelsko-Radzieckiej i redaktorem jej literackiego organu prasowego w języku rosyjskim. Jako działacz Związku Pisarzy Jidyszystycznych w Izraelu dążył do oficjalnego uznania języka żydowskiego w Izraelu. Od 1951 r. aktywnie działał w Histadrut jako dyrektor Centralnego Archiwum Żydowskiego Ruchu Robotniczego. Znany był jako znakomity mówca i publicysta. Pozostawił liczne prace m.in. Ber Borochow, zajn łebn un szafn (1926) oraz On onhajob, artykeln, zychrojnes (1938).

Anna Maria Szczepan-Wojnarska