Camerimage 2009 – cykl "Trudne współistnienie"

Chaim Rumkowski – przewodniczący łódzkiego Judenratu, Henryk Grynberg – polski pisarz żydowskiego pochodzenia, który wraca po latach na mazowiecką wieś, aby poznać los zamordowanego w czasie wojny ojca i brata, Irena Sendlerowa – polska pielęgniarka, która z narażeniem życia uratowała od Zagłady 2500 żydowskich dzieci, Romuald Jakub Weksler-Waszkinel – polski ksiądz o żydowskich korzeniach. Te i mniej znane, ale przez dokumentalistów wydobyte z zapomnienia postaci – to bohaterowie filmów prezentowanych w cyklu „Trudne współistnienie”. Ci, którzy przeżyli traumę Zagłady, i ich polscy sąsiedzi. Ofiary i świadkowie. Ocaleni, ci, którym zawdzięczają życie, i ci, których po latach próbują rozliczyć ze zbrodni. W Zagładzie zginęło ponad 3 mln Żydów zamieszkujących przed II wojną światową tereny II Rzeczypospolitej. Została po nich niezabliźniona rana. Filmy, które oglądamy, próbują ocalić ich pamięć.

Projekcje odbyły się w linie Polonia, ul. Piotrkowska 67:

Poniedziałek 30.11.2009:

14.15 – Ocalona (1997 r., reż. Agnieszka Arnold, zdj. Tomasz Malinowski). Film opiera się na osobistych wspomnieniach Heleny Merenholc, współpracownicy Janusza Korczaka oraz aktywnej działaczki Żegoty. Żyjąca w samotności i zapomnieniu bohaterka opowiada o poświęceniu dla ratowania najmłodszych mieszkańców getta, o dramatycznych wydarzeniach z czasów wojny oraz o ponadczasowym znaczeniu Zagłady. Film zrealizowano tuż przed śmiercią Heleny Merenholc, w styczniu 1997 roku.

14.45 – Wpisany w gwiazdę Dawida – Krzyż (1997 r., reż. Grzegorz Linkowski, zdj. Jerzy Rudziński). Ksiądz Romuald Jakub Weksler-Waszkinel jako niemowlę został uratowany z getta. Jego żydowska matka, błagając późniejszą polską matkę o uratowanie syna, zapewniła ją, że chłopiec zostanie katolickim księdzem. Po odkryciu żydowskich korzeni ksiądz Weksler-Waszkinel zawiesił na szyi gwiazdę Dawida z wpisanym w nią krzyżem na znak więzi łączących obie religie.

15.15 – The March of the Living

Wtorek 01.12.2009:

10.00 – My i Oni (1997 r., reż. Elżbieta i Michał Nekanda-Trepka, zdj. Marek Kupś, Jan Muszyński i Andrzej Popławski). Film o zderzeniu poglądów i sądów dzieci z opiniami autorytetów. Bohaterem filmu jest katolicki ksiądz, prof. Michał Czajkowski, wybitny duszpasterz i ekumenista. Film pokazuje, że nauczanie chrześcijaństwa należy rozpoczynać od podstawowego przykazania, jakim jest ewangeliczny nakaz miłości bliźniego.

10.30 – Maria i Anna (2008 r., reż. i zdj. Jacek Knopp). Historia Marii Dworzeckiej, uratowanej z Zagłady przez polskie małżeństwo, jest jedną z tych, które można postrzegać jako metafizyczne, ponieważ z racjonalnego punktu widzenia nie powinna się wydarzyć. Jednak reżysera najbardziej interesują powojenne losy bohaterki, która postanowiła dać szansę bezbronnemu dziecku, adoptując sześcioletnią Anię.

11.15 – Radegast (reż. Borys Lankosz, który razem z Aleksandrem Ostrowskim i Karoliną Pająk był autorem zdjęć). W 1941 r. do przepełnionego już getta łódzkiego sprowadzono 20 tys. Żydów z Europy Zachodniej. Po raz pierwszy w nowożytnym świecie zetknęły się społeczności podzielone nie tylko przez dwa wieki rozwoju, lecz także emancypację, która gruntownie przeobraziła życie Żydów na Zachodzie. Wśród mieszkańców getta znalazły się kuzynki Zygmunta Freuda, a także siostry i szwagier Franza Kafki.

12.45 – Hanasaari A (2009 r., reż. Hannes Vartiainen i Pekka Veikkolainen).

13.45 – Old Man Peter

14.45 – Karuzela (reż. Michał Nekanda-Trepka, zdj. Zbigniew Wichłacz). Opowieść o dramatycznych losach Żydów zamkniętych przez Niemców w warszawskim getcie; o obojętności, ale także o poświęceniu i pomocy, jakiej część warszawiaków udzielała prześladowanym i mordowanym. Film jest zapisem wspomnień osób ocalałych z getta oraz tych, które obserwowały tragedię narodu żydowskiego z drugiej strony murów. Zarówno jedni, jak i drudzy w czasie eksterminacji getta byli dziećmi.

21.30 – Likwidacja 08.1944 (3D) (reż. Michał Bukojemski i Marek Miller, zdj. Piotr Bukojemski i Andrzej Waluk). Film przedstawia ostatni etap istnienia łódzkiego getta, które przetrwało najdłużej ze wszystkich gett tworzonych przez Niemców w okupowanej Europie. Fabularyzowany dokument łączy sceny aktorskie z materiałem archiwalnym w technologii 3D. Na ścieżce dźwiękowej filmu odtworzono odgłosy charakteryzujące życie getta 65 lat temu. W ten sposób powstało dzieło sugestywnie, ale subtelnie pokazujące tragiczne wydarzenia z ostatnich dni istnienia getta Litzmannstadt.

Czwartek 03.12.2009:

15.15 – Tolerancja (reż. Elżbieta i Michał Nekanda-Trepka, zdj. Jan Muszyński, Andrzej Popławski i Marek Kupś). Twórcy filmu odwiedzają integracyjną szkołę podstawową w Warszawie, by dowiedzieć się, co dla współczesnej młodzieży oznacza słowo „tolerancja”. Szybko się okazuje, że nie wystarczy zbudować szkołę bez barier architektonicznych, by zaszczepić w stosunkach pomiędzy dziećmi podstawową wartość, jaką jest tolerancja, również w odniesieniu do różnic religijnych i rasowych.

15.45 – Pięć moich matek (1998 r., reż. Michał Nekanda-Trepka, zdj. Michał Góral, Jerzy Holnicki i Jan Muszyński). Tamy Lavy jako dziecko została ocalona z Zagłady, a jako dorosła kobieta postanawia odnaleźć ludzi, którzy ją uratowali. Jak mówi, miała pięć matek – oprócz tej prawdziwej, zamordowanej przez hitlerowców, trzy, które ją ukrywały w czasie wojny, i jedną, która po wojnie zabrała ją do Izraela. Po 40 latach Tamy wraca do Polski, by spotkać ludzi, którzy opiekowali się nią w czasie wojny, i dowiedzieć się, kim byli jej prawdziwi rodzice.

16.30 – Sąsiedzi, cz. I (2001 r., reż. Agnieszka Arnold, zdj. Dariusz Jadach, Tomasz Malinowski i Alex Pavlović). Latem 1941 r., kiedy Łomżyńskie przeszło spod okupacji sowieckiej pod hitlerowską, w Jedwabnem, Wąsoszu i Radziłowie Polacy dokonali zbiorowego mordu na żydowskiej społeczności miasteczek. Film opowiada o tych wydarzeniach z perspektywy świadków, a także nielicznych ocalonych z masakry.