Local history

W VIII–IX w. w okolicy Krosna Odrzańskiego znajdował się gród obronny słowiańskiego plemienia Dziadoszan. Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z Kroniki Thietmara z Merseburga (975–1018), niemieckiego biskupa i kronikarza. Dotyczy zdarzeń z 1005 r., kiedy wojska Bolesława Chrobrego toczyły potyczki z armią Henryka II. Pisze Thietmar: „Owóż te tak różne i pod różnym przewodnictwem kroczące oddziały dotarły wnet do Odry i rozbiły namioty nad krętą rzeką, zwaną po słowiańsku Bóbr, po łacinie zaś Castor. Bolesław jednak, obwarowawszy brzeg tej rzeki i usadowiwszy się z wielkim wojskiem w Krośnie, przeszkadzał, jak mógł, w przeprawieniu się ich na drugą stronę”.

Prawa miejskie Krosno uzyskało między 1217 a 1233 rokiem. Przed 1222 r. zostało przekształcone w kasztelanię, a pierwszym kasztelanem był Wisław (lub Wicisław). Do 1482 r. należało do Piastów głogowskich, a następnie do Hohenzollernów brandenburskich; w 1742 r. zostało ostatecznie wcielone do Prus. Pod rządami Brandenburczyków nastał czas stabilizacji i rozwoju, czego wyrazem była np. budowa wodociągów w 1538 r., pionierska w skali całego państwa. Mieszczanie zajmowali się sukiennictwem, piwowarstwem i uprawą winorośli (Krosno było najdalej na północ wysuniętym miastem w Europie, w którym uprawiano winogrona pod gołym niebem).

W 1631 r. miasto spalili Szwedzi. Równie opłakany był całościowy bilans wojny trzydziestoletniej (1618–1648). W 1699 r. w miejscowej drukarni Christiana Müllera wyszło pierwsze polskie wydanie Bajek Ezopowych (wydrukowane bez polskich znaków, gdyż niemiecka drukarnia ich nie miała), opracowane przez wydalonego z Rzeczpospolitej i osiadłego tutaj Krzysztofa Niemirycza. W 1708 r. miasto doszczętnie strawił kolejny wielki pożar.

Ożywienie gospodarcze nadeszło na przełomie XVIII i XIX wieku. Jego następstwem było uruchomienie po 1825 r. przędzalni i farbiarni, napędzanych maszynami parowymi. W 1816 r. miasto stało się siedzibą powiatu (niem. Kreis Crossen (Oder)), istnejącego aż do 1945 r. w granicach Brandenburgii. Kolejny impuls dało uruchomienie w 1870 r. linii kolejowej z Gubina do Czerwieńska, dającej pośrednie połączenia m.in. z Poznaniem i Wrocławiem. W 1897 r. uruchomiono oświetlenie gazowe, a w 1905 r. otwarto most na Odrze. W 1913 r. przeprowadzono linię kolejową do Lubska.

W 1945 r. Krosno Odrzańskie powróciło do Polski, jednak zniszczenia zabudowy wskutek działań wojennych wynosiły ok. 70%. Życie w wyludnionym i zrujnowanym mieście, zasiedlonym ekspatriantami ze Wschodu (głównie Wileńszczyzny), odradzało się powoli, choć już w 1945 r. przywrócono tu siedzibę powiatu, w 1961 r. powiększonego o część dotychczasowego powiatu gubińskiego. W latach 70. XX wieku powstała duża fabryka płyt pilśniowych.