Jacob Marian Mojżesz

Jacob Marian Mojżesz (15.11.1900, Warszawa — 1944, Warszawa) był jednym z tych, którzy nie studiowali we Lwowie, nie byli uczniami ani Banacha, ani Steinhausa, a jednak zaliczani są w poczet członków lwowskiej szkoły matematycznej.

Urodził się w Warszawie 15 listopada 1900 r., ale jako nastolatek wyjechał do Palestyny budować państwo żydowskie. Krótko po zakończeniu wielkiej wojny wrócił do Europy, rozpoczął studia matematyczne, uzyskując w 1925 r. doktorat ma uniwersytecie w Wiedniu. Pracował, podobnie jak Birnbaum, jako aktuariusz we włoskim towarzystwie ubezpieczeniowym Assicurazioni Generali, najpierw w Trieście, później w Warszawie. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Matematycznego, ale na listach uczestników Zjazdów Matematyków Polskich (w 1927 r. we Lwowie i w 1931 r. w Wilnie) został wymieniony jako Mojżesz Jacob z Wiednia.

Po wybuchu II wojny światowej przyjechał do Lwowa i został profesorem w Katedrze Teorii Prawdopodobieństwa na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Iwana Franki, prowadził zajęcia i uczestniczył w konferencjach naukowych.

Jego losy po wkroczeniu do miasta Niemców nie są w pełni znane. Trafił do getta, przygotowywał listy Żydów zdolnych do pracy, pracował w Organizacji Todta, zatrudniającej więźniów i robotników przymusowych do budowy obiektów wojskowych. Hugo Steinhaus we Wspomnieniach i notatkach napisał, że w 1943 r. wyjechał do Finlandii, ale to nieprawda. Zresztą w innym miejscu wspomnień zanotował, że Jacob zginął na Pawiaku.

Jacob pojawił się w Warszawie w 1944 roku. Okoliczności jego śmierci nie są pewne. Jego krewna Truda Rosenberg, która spotkała się z nim w Warszawie, potwierdziła po latach, że „został zamęczony na Pawiaku”.

Mariusz Urbanek

Czytaj więcej: Lwowska szkoła matematyczna