Akcja „Wisła” – kryptonim operacji o charakterze militarnym i represyjnym na Rzeszowszczyźnie i południowej Lubelszczyźnie, przeprowadzonej V–VII 1947 w celu likwidacji działalności struktur Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) i Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN);

Po ustanowieniu granicy pol.-sowieckiej na linii Curzona X 1944–XII 1946 przesiedlono do ZSRR prawie 489 tys. osób pochodzenia ukraińskiego. OUN dążyła do utworzenia niepodległej Ukrainy w drodze walki zbrojnej (gł. partyzanckiej), prowadzonej przez UPA na terenach ZSRR, Czechosłowacji i Polski przeciwko administracji, milicji i wojsku, oraz terroru (podpalanie wsi, mordy ludności) wobec nieukr. mieszkańców tych ziem (1944–47 oddziały UPA zamordowały ok. 600 Polaków — osób cyw., poległo lub zostało zamordowanych 2194 żołnierzy WP).

Do VII 1945 walkę z UPA prowadziły wojska Ministerstwa Bezpieczeństwa Publ. (MBP) i milicja, następnie do akcji włączono WP (utworzono Grupę Operacyjną „Rzeszów”). Po śmierci w zasadzce 28 III 1947 gen. K. Świerczewskiego, odbywającego inspekcję rejonu Bieszczad, zorganizowano akcję „W.”; 24 IV Prezydium Rady Ministrów podjęło decyzję o jej przeprowadzeniu, jednostkom WP i MBP polecono ostateczne rozbicie i likwidację UPA, Państw. Urząd Repatriacyjny zobowiązano do przesiedlenia ludności ukraińskiej.

W akcji uczestniczyło ok. 20 tys. żołnierzy dowodzonych przez gen. S. Mossora. W I etapie (maj) likwidowano oddziały UPA i struktury OUN w pow.: sanockim, przemyskim, leskim i częściowo lubaczowskim, w II etapie (czerwiec) w pow.: lubaczowskim, jarosławskim i tomaszowskim, a w III etapie (lipiec) na pd. Lubelszczyźnie i w pow. nowosądeckim; zorganizowano 357 akcji bojowych, zabito lub ujęto ok. 1,5 tys. żołnierzy UPA, do obozów odosobnienia (gł. Jaworzno na Górnym Śląsku) skierowano prawie 3,9 tys. osób podejrzanych o działalność w OUN; z Rzeszowszczyzny do woj. olszt. i szczecińskiego wysiedlono 96 tys. ludzi, z Lubelszczyzny — 45 tys., a w Krakowskiem — ok. 10 tysięcy.

We IX 1947 nastąpiła ostateczna likwidacja OUN i UPA, krajowy prowidnik J. Staruch popełnił samobójstwo, II 1948 aresztowano we Wrocławiu dcę UPA w Polsce, M. Onyszkewicza.

Treść hasła została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych PWN.