Ichud (hebr., Zjednoczenie) – partia ogólnosyjonistyczna, działająca w Polsce legalnie w latach 1945–1949.

Jej powstanie wiązało się ze sformułowaną po zakończeniu II wojny światowej inicjatywą wspólnego działania syjonistów wszystkich kierunków. Idea ta została zrealizowana tylko częściowo. Działalność została zapoczątkowana w 1944 r. w Lublinie, a budowę partii zakończył I Zjazd Krajowy Ichudu we Wrocławiu (listopad 1946), w którym wzięło udział ponad 300 delegatów z całej Polski. Program partii bliski był przedwojennej frakcji Et Liwnot. Podkreślano, że Ichud jest nie tyle partią polityczną, ile szerokim ruchem ogólnosyjonistycznym. Wedle statutu był „duchowym spadkobiercą Organizacji Syjonistycznej w Polsce, który kontynuuje wieloletnie wysiłki narodu żydowskiego”. Za cel podstawowy uważano utworzenie państwa żydowskiego, odkładano więc spory programowe na okres po jego zbudowaniu i umocnieniu.

Członkami partii byli zwolennicy budowy państwa żydowskiego przy pomocy USA, Wielkiej Brytanii lub ZSRR (najmniej liczni). Postulowano porozumienie z Arabami, przyszłe państwo miało być neutralne. W Polsce Ichud opowiadał się za powołaniem Federacji Syjonistycznej. Najważniejszym organem był Zjazd Krajowy, który powoływał Komitet Centralny, Radę Naczelną i prezesa partii. Przewodniczącym KC był Herman Parnas. Rada Naczelna nadawała kierunek polityczny partii i reprezentowała ją na zewnątrz, KC kierował bieżącą działalnością partii.

W komitetach wojewódzkich Ichudu działały resorty: organizacyjny, kultury i oświaty, komitetów żydowskich, Keren Kajemet le-Israel i aliji. Organizacja dzieliła się na galile (szczególnie aktywne były: Dolnośląski, Śląsko-Dąbrowski, Łódzki i Warszawski), składające się ze snifów. Galilami kierowały zarządy okręgowe. Ichud był najliczniejszą po II wojnie światowej partią żydowską w Polsce – w 1947 r. miał ponad 7 tys. członków. Do Ichudu należała też część rewizjonistów, a do końca 1946 r. – także sympatycy Mizrachi. Ichud zakładał kibuce, świetlice, kluby towarzyskie, biblioteki, prowadził domy dziecka. Stworzono własne wydawnictwo i prasę partyjną (m.in. w języku polskim „Opinię).

Z Ichudem związane były: młodzieżowa organizacja Ha-Noar ha-Cijoni „Akiwa”, kobieca organizacja WIZO, Akademicki Związek Syjonistów Demokratów oraz Maawak – sekcja żołnierzy. Na podstawie decyzji Ministerstwa Administracji Publicznej Ichud został zlikwidowany do lutego 1950.

Natalia Aleksiun

Tekst powstał na podstawie książki „Żydzi w Polsce. Dzieje i kultura. Leksykon”, red. J. Tomaszewski, A. Żbikowski, Warszawa 2001.