Początek osadnictwa żydowskiego w Kazanowie miał miejsce zapewne w pierwszej połowie XVII wieku. Gmina żydowska powstała na przełomie lat 1710 i 1711. W 1718 r. mieszkało tu 80 Żydów, w 1827 r. – 170, co stanowiło 26,5% ogółu mieszkańców. W XVIII w. gmina założyła własny cmentarz.

Podczas pierwszego spisu powszechnego w II Rzeczypospolitej w 1921 r. 336 osób zadeklarowało pochodzenie żydowskie, co stanowiło 41,3% ludności miasta. Początkowo w Kazanowie istniał drewniany dom modlitw, ale w latach 1929–1930 wzniesiono murowaną bóżnicę. Gmina była także właścicielem domu dla rabina, chederu, mykwy, pola uprawnego i łąki.

W międzywojniu na czele zarządu gminy stał: Herszel Szykrot (w dokumentach 1927–1929), po nim Josek Micenmacher (1931). Rabinem Kazanowa był najpierw Izaak Rotfeld (1927), a po nim Lejzor Rolnicki (od 1 marca 1936). Funkcję rzezaka wykonywał Herszel Grynblat (1927–1930), który wskutek afery z nielegalnym ubojem musiał przenieść się w 1930 r. do Radomia. Warto zauważyć, że targi w Kazanowie cieszyły się sporą popularnością, gdyż masowo wykupywano na nich tani drób, który wywożono z zyskiem do Radomia, Zwolenia i Skaryszewa.

Według danych z 1933 r. w Kazanowie mieszkało  517 Żydów. Z kolei w 1937 r. Kazanów liczył już tylko 428 mieszkańców. Do płacenia składek wytypowano w tym roku 80 rodzin. Majątek ruchomy gminy oceniano na 800 zł, nieruchomy na 3000 zł, zadłużenie na 1517,50 zł. W Zarządzie zdecydowanie dominowali ortodoksi, często określający się jako bezpartyjni. W Archiwum Państwowym w Kielcach zachowały się dokumenty gminy z lat 20. i 30. XX wieku.

W momencie wybuchu II wojny światowej Kazanów zamieszkiwało 456 Żydów. Niemcy zajęli miasteczko i rozpoczęli wprowadzanie represji wobec ludności żydowskiej. Wprowadzili m. in. prace przymusowe. Do Kazanowa przesiedlono Żydów z okolicznych osad.

W marcu 1942 r. w odwet za zabicie przez polską partyzantkę niemieckiego żandarma Niemcy zastrzelili w lasku za Kazanowem 16 Żydów oraz 16 Polaków. W październiku 1942 r. Żydzi zgromadzeni w miasteczku zostali przetransportowani do getta w Siennie. Podczas tej akcji deportacyjnej Niemcy na miejscu zamordowali 12 Żydów. Z Sienna kazanowscy Żydzi trafili do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Treblinka.

Print