Żydzi pojawili się w Rossoszu prawdopodobnie pod koniec XVIII stulecia[1.1]. Gmina rozwijała się powoli. Pod koniec XIX w. żydowscy przedsiębiorcy założyli młyn i tartak oraz fabrykę produkującą środki wybielające.
Po odzyskaniu niepodległości, Rossosz pozostawał niewielką osadą, zamieszkaną przez około 1,3 tys. osób, wśród których około 25% stanowili Żydzi. W 1921 r. założono synagogę, a co najmniej od 1928 r. istniała mykwa i rzeźnia rytualna[1.2]. W tym czasie w osadzie działała również kasa pożyczkowa Gemilut Chesed, a także żydowskie partie polityczne o profilu syjonistycznym i ortodoksyjna Aguda.
W latach 30. XX w., wraz z pogłębiającym się kryzysem ekonomicznym i narastającym antysemityzmem, znaczna część spośród Żydów z Rossosza wyemigrowała w poszukiwaniu lepszych warunków życia.
W momencie wkroczenia od osady wojsk niemieckich w listopadzie 1939 r., mieszkało tu zaledwie ok. 200 Żydów. Nie znane są okupacyjne losy tej społeczności. Przyjmuje się, iż latem 1942 r. zostali wywiezieni do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Sobiborze, choć niektóre źródła wskazują, iż Żydzi z Rossosza (lub część społeczności) zostali zamordowani przez Niemców w lesie pod Łomazami[1.3].
Nota bibliograficzna
- Rossosz, [w:] Encyclopaedia of Jewish Communities Poland, t. 7: Lublin, Kielce districts, red. A. Wein, Jerusalem 1999, s. 547.
- Rossosz, [w:] The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, red. S. Spector, G. Wigoder, t. 2, New York 2001, s. 1093.
- [1.1] Rossosz, [w:] The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, red. S. Spector, G. Wigoder, t. 2, New York 2001, s. 1093.
- [1.2] Archiwum Państwowe w Lublinie, Urząd Wojewódzki Lubelski, 1918–1939, Wydział Społeczno–Polityczny, sygn. 793, k. 4.
- [1.3] Rossosz, [w:] Encyclopaedia of Jewish Communities Poland, t. 7: Lublin, Kielce districts, red. A. Wein, Jerusalem 1999, s. 547; Rossosz, [w:] The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, red. S. Spector, G. Wigoder, t. 2, New York 2001, s. 1093.