Cmentarz żydowski w Kętach został założony w 1892 r. w odległości około 3 km od miasta, na obrzeżach wsi Witkowice. W miejskich księgach gruntowych zachował się zapis o przyznaniu w 1893 r. prawa własności do wzmiankowanego terenu Stowarzyszeniu Postępowemu Rytualno-Religijnemu Anszei Emes. Bardzo. Podczas szybko teren cmentarza ogrodzono, a w rogu nekropolii wzniesiono dom przedpogrzebowy (Beit Tahara - Dom oczyszczenia). Co ciekawe, cmentarz służył najprawdopodobniej wyłącznie Żydom reformowanym. Ortodoksi woleli chować swoich zmarłych na cmentarzu gminy oświęcimskiej, do której administracyjnie należeli i z którą bardziej zgadzali się pod względem poglądowym, lub też w sąsiedniej gminie w Wadowicach.
Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali cmentarz, nie został on jednak zniszczony całkowicie. Po wojnie okoliczna ludność przyczyniła się do pogłębienia dewastacji nekropolii.

Pod koniec lat 80-tych z inicjatywy amerykańskiego biznesmena, Henrego Kannera cmentarz został odbudowany i uporządkowany. Z jego inicjatywy, przy współpracy ks. Ryszarda Honkisza, jego brata p. Zbigniewa Honkisza oraz małżeństwa architektów, państwa Barbary i Szymona Zina, uporządkowano cmentarz. Inicjatywę poparła Gmina Wyznaniowa Żydowska w Bielsku-Białej i władze miejskie Kęt. W 1990 r. wycięto krzaki i wykoszono zbyt bujną trawę, wywieziono śmieci. Poustawiano przewrócone płyty nagrobne, a z połamanych i nie dających się już scalić utworzono lapidarium. W środkowej części nekropolii ustawiono pomnik z symbolem menory, odnowiono dom przedpogrzebowy i naprawiono ogrodzenie.

Na powierzchni 0,1 ha zachowało się ok. 30 nagrobków pochodzących z XX w. Nagrobki zostały wykonane z granitu, piaskowca i kamienia wapiennego. Na płaskich kamiennych tablicach nagrobnych zachowały się typowe zdobienia oraz inskrypcje w języku hebrajskim, jidysz i niemieckim. Brak informacji o jakichkolwiek masowych grobach położonych na cmentarzu. Teren jest w całości ogrodzony ceglanym murem. Granice nekropolii są zachowane i zgodne z granicami z 1939 r. Wejście przez zamkniętą bramę jest od strony drogi publicznej. Przy cmentarzu znajduje się dawny dom przedpogrzebowy. W bezpośrednim sąsiedztwie nekropolii znajdują się domy mieszkalne, tereny przemysłowe oraz las. Cmentarz jest sporadycznie odwiedzany. Wandalizm na terenie cmentarza stanowi niewielkie zagrożenie. Teren jest uporządkowany, porośnięty drzewami. Na terenie kirkutu wytyczono alejki i wysypano je żwirem, a zadbane trawniki ozdobione są kwiatami i przystrzyżonymi na kształt kul krzewami. Jest to jeden z bardzo nielicznych cmentarzy żydowskich, który swym wyglądem przypomina park lub pałacowy ogród, a nie zapomniane chaszczowisko.

Numer Rejestru zabytków: A-651/90 z 16.01.1990 r.

Zobacz także:

Print