Jest bardzo niewiele źródeł, mogących pomóc w oszacowaniu liczby urodzeń i zgonów starozakonnych. Jedynie statystyka ruchu naturalnego urzędu parafialnego w Bodzentynie wnosi pewne informacje. Zawiera ona m. in. wykaz narodzin i zgonów, sporządzony przez urzędnika stanu cywilnego wyznań niechrześcijańskich, za lata 1927 - 1931 i 1932 – 1935[1.1]. Na ich podstawie powstała tabela 8. Dane w niej zgrupowane odnoszą się nie do samej osady Bodzentyn, ale do całej parafii, w której skład wchodziły wsie: Psary, Podgórze, Sieradowice, Dąbrowa, Leśna, Święta Katarzyna, Wilków, Grabowa, Wzorki oraz osada Bodzentyn[1.2]. Ze znanych nam źródeł wynika że w Leśnej, w 1921 r., mieszkało 5 Żydów, co do pozostałych wsi, niestety nie zachowały się żadne informacje[1.3].
Tabela 8. Urodzenia i zgony wśród ludności wyznania mojżeszowego w parafii Bodzentyn w latach 1927 – 1935
Rok | Liczba urodzeń | Liczba zgonów |
1927a | 11 | 1 |
1928b | 4 | 0 |
1929c | 11 | 5 |
1930 | 20 | 3 |
1931 | 25 | 3 |
1932 | 20 | 8 |
1933d | 20 | 1 |
1934e | 97 | 0 |
1935f | 249 | 1 |
Razem | 457 | 22 |
a) w roku 1927 uwzględniono tylko 3 kwartały; b) w roku 1928 uwzględniono tylko 2 kwartały; c) w roku 1929 uwzględniono tylko 3 kwartały; d) w roku 1933 uwzględniono tylko 3 kwartały; e) w roku 1934 uwzględniono tylko 3 kwartały, f) w roku 1935 uwzględniono tylko 3 kwartały.
Źródło: APK (Archiwum Państwowe w Kielcach), SPK I (Starostwo Powiatowe Kieleckie I), sygn. 1609, 1613, b. p.
Statystyka ruchu ludności żydowskiej w parafii Bodzentyn, którą można odnaleźć w archiwum, nie uwzględniała podziału na płeć. Dlatego też, nie da się przeprowadzić analizy stosunku liczby kobiet i mężczyzn. Przyrost naturalny ludności żydowskiej znacznie przewyższał przyrost ludności chrześcijańskiej. W latach 1927 – 1935 urodziło się o 435 Żydów więcej niż zmarło, ale trudno powiedzieć, czy tak naprawdę było. Liczby umieszczone w tabeli wydają się zbyt mało prawdopodobne. Dla samego Bodzentyna wskaźnik odnoszący się do wspomnianego okresu, a dotyczący ludności narodowości polskiej, wynosił 342 osoby. Ogólnie duża różnica w liczbie urodzeń chrześcijan i starozakonnych była spowodowana lepszym stanem zdrowotnym ludności żydowskiej, a jego konsekwencją było przedłużenie się okresu życia. Ponadto, mniejszość żydowska cechowała się większą rozrodczością. Młode Żydówki dość wcześnie wychodziły za mąż, a co za tym idzie wcześniej zaczynały rodzić dzieci. Rodziny starozakonnych składały się z dużej ilości członków, z których większość szybko zawierała związek małżeński usamodzielniając się[1.4].
- [1.1] APK (Archiwum Państwowe w Kielcach), SPK I (Starostwo Powiatowe Kieleckie I), sygn. 1609, b. p.; SPK I (Starostwo Powiatowe Kieleckie I), sygn. 1613, b. p.
- [1.2] Archiwum Parafialne w Bodzentynie, sygn. 17, b. p.
- [1.3] Skorowidz miejscowości Rzeczpospolitej Polskiej, t. 3: Województwo kieleckie, opr. Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925, s. 172.
- [1.4] M. B. Markowski, Sfery przemysłowe i ziemiaństwo w województwie kieleckim 1918-1939, Kielce 1990, s. 19.