Centrolew – potoczna nazwa sojuszu politycznych klubów sejmowych 6 stronnictw centrum i lewicy parlamentarnej: ChD, NPR, PSL „Piast”, PPS, PSL „Wyzwolenie”, Stronnictwo Chłopskie, zawartego 14 września 1929 r. w celu skonsolidowania antyrządowej opozycji pod hasłami demokracji parlamentarnej w Polsce. ChD, NPR, PSL „Piast”, PPS, PSL „Wyzwolenie”, Stronnictwo Chłopskie, zawartego 14 września 1929 w celu skonsolidowania antyrządowej opozycji pod hasłami demokracji parlamentarnej w Polsce. Stronnictwa Centrolewu zorganizowały 29 czerwca 1930 r. w Krakowie Kongres Obrony Praw i Wolności Ludu pod hasłami „usunięcia dyktatury J. Piłsudskiego” oraz utworzenia konstytucyjnego rządu opartego na zaufaniu społeczeństwa. Centrolew poszukiwał poparcia społecznego. Na 14 września przygotowywał masowe wiece i demonstracje w 21 miastach (doszło do starć z policją, byli zabici i ranni). 29 sierpnia prezydent rozwiązał parlament, w nocy z 9 na 10 września rozpoczęły się aresztowania głównych działaczy Centrolewu. K. Bagiński, N. Barlicki, A. Ciołkosz, A. Dębski, S. Dubois, W. Kiernik, W. Korfanty, J. Leszczyński, H. Lieberman, M. Mastek, K. Popiel, A. Pragier, J. Putek, A. Sawicki, W. Witos, A. Wysłocki zostali osadzeni w więzieniu w Brześciu nad Bugiem (brzeski proces). W wyborach 16 listopada stronnictwa Centrolewu wystąpiły z listą (nr 7) pod nazwą Związek Obrony Prawa i Wolności Ludu. Naciski administracji państwowej (m.in. unieważnienie list w 11 okręgach wyborczych) i brak zdecydowanego poparcia społecznego nie pozwoliły na osiągnięcie przewagi w parlamencie (79 mandatów poselskich i 13 senatorskich). Na początku 1931, wskutek porażki wyborczej, a także wewnętrznego rozdźwięków politycznego, nastąpił rozpad Centrolewu.

Bibliografia

• A. Czubiński Centrolew. Kształtowanie się i rozwój demokratycznej opozycji antysanacyjnej w Polsce w latach 1926–1930, Poznań 1963;
• S.P. Stępowski Geneza Centrolewu 1928–1929, Warszawa 1963;
• A. Garlicki Od maja do Brześcia, Warszawa 1981;
• A. Garlicki Od Brześcia do maja, Warszawa 1986.

Treść hasła została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych PWN.