Chałupnicy:

1) kategoria na ogół bezrolnej, niekiedy małorolnej, przeważnie poddańczej ludności wiejskiej, istniejąca w Polsce XIV–XIX w. Nieliczni do końca XVI w., odsetek ich znacznie wzrósł w 2. połowie XVII i w XVIII w. Posiadali chałupy z małymi ogrodami i nielicznym inwentarzem żywym, utrzymywali się z najemnej, głównie sezonowej pracy we dworze i u bogatych kmieci. W XIV–XV w. przypuszczalnie płacili niewysokie czynsze, niekiedy wykonywali niektóre prace dla dworu, w XVI–XIX w. byli zobowiązani do pieszej pańszczyzny i niewielkiego czynszu pieniężnego, a swoją sytuacją ekonomiczno-społeczną zbliżali się do bezrolnych zagrodników. W XIX w. w Wielkopolsce często posiadali 2–3 morgi ziemi i sprzężaj, którym odrabiali pańszczyznę. W ciągu tego stulecia większość chałupników weszła w skład bezrolnej biedoty wiejskiej, rzadziej do małorolnych.

2) rzemieślnicy zatrudnieni w chałupnictwie (nakładczy system).

Treść hasła została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych PWN.