Czwartacy – potoczna nazwa żołnierzy 4. pułku piechoty liniowej Królestwa Polskiego, utworzony w 1815 r. w Warszawie i tam stacjonujący. Ulubiony pułk wielkiego ks. Konstantego Pawłowicza, związany z ludnością Warszawy (służyli w nim rzemieślnicy, służba dworska i biedota), w powstaniu listopadowym 1830–1831 odegrał kluczową rolę w walkach o Arsenał (29 XI 1830). Wyróżnił się w bitwach w 1831 r. (Zakrzew, Dobre, Wawer, Grochów, Dębe Wielkie, Ostrołęka, 6–7 XI Warszawa), a szczególnie obroną 25 lutego Olszynki Grochowskiej. 5 września 1831 r. resztki pułku przekroczyły granicę pruską i złożyły broń. Patriotyczna postawa czwartaków stała się symbolem waleczności żołnierza polskiego, również zwyczajowa nazwa żołnierzy każdego 4. pułku piechoty (np. 4. pułk Legionów Polskich w okresie I wojny świat.), także potoczna nazwa oddziału szturmowego GL, następnie AL im. Czwartaków (w 2. poł. 1943 pluton, od III 1944 kompania, od VII 1944 batalion); dowódca por. L. Kobyliński („Konrad”). Udział w powstaniu warszawskim na Woli, Starym Mieście i Żoliborzu.

Treść hasła została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych PWN.