Kombatanckie organizacje w Polsce – organizacje obywateli polskich, którzy brali udział w wojnach, działaniach zbrojnych i powstaniach narodowych, wchodząc w skład formacji wojskowych lub organizacji walczących o suwerenność i niepodległość RP. Obywatele ci pełnili służbę w Wojsku Polskim lub w polskich formacjach wojskowych przy armiach sojuszniczych podczas działań wojennych prowadzonych na wszystkich frontach przez państwo polskie; uczestniczyli w ramach polskich formacji i organizacji wojskowych w I wojnie światowej, w powstaniach narodowych i walkach o odzyskanie lub utrzymanie terytoriów RP; pełnili służbę w polskich podziemnych formacjach i organizacjach oraz armiach sojuszniczych, a także w sojuszniczych organizacjach ruchu oporu – z wyjątkiem formacji NKWD oraz innych specjalnych formacji, które prowadziły działalność przeciwko ludności polskiej – w okresie II wojny światowej, a także w polskich podziemnych formacjach wojskowych lub organizacjach niepodległościowych na terytorium państwa polskiego do końca 1956 r., jeżeli były to formacje lub organizacje stawiające sobie za cel niepodległość i suwerenność RP; uczestniczyli w walkach w jednostkach WP oraz zmilitaryzowanych służbach państwowych z oddziałami UPA oraz grupami Werwolfu.
W II RP istniało kilkadziesiąt organizacji, z których 34 zjednoczyły się w 1928 r. w Federację Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. Po II wojnie światowej na uchodźstwie w 1945 r. powstały Stowarzyszenie Polskich Kombatantów (Stowarzyszenie Polskich Kombatantów – Federacja Światowa) i inne organizacje. W kraju w 1949 r. przymusowo połączono 11 organizacji w Związek Bojowników o Wolność i Demokrację, podległy partii komunistycznej i wyposażony w niektóre kompetencje władzy administracyjnej, m.in. weryfikował i przyznawał uprawnienia kombatanckie.
Po 1989 r. powstało lub podjęło legalną działalność kilkaset organizacji kombatanckich, tworzonych według różnorodnych kryteriów (ogólnokrajowe, regionalne, skupiające kombatantów z wszystkich formacji lub wybranego okresu czy organizacji), liczących od kilkuset tysięcy do kilkudziesięciu członków. Do organizacji o zasięgu ogólnokrajowym należą m.in. Antykomunistyczny Związek Więźniów Politycznych 1939–1956, Jaworzniacy – Związek Młodocianych Więźniów Politycznych Lat 1944–1956, Klub Kadetów Weteranów II Wojny Światowej, Krajowy Związek byłych Żołnierzy PSZ na Zachodzie, Krajowy Związek Weteranów Walk 1939–1989 o Polskę Wolną i Sprawiedliwą, Niepodległościowy Związek Żołnierzy AK, Niezależny Ruch Kombatantów AK, Ogólnokrajowe Stowarzyszenie Kombatantów PSZ na Zachodzie, Ogólnokrajowy Związek Byłych Żołnierzy Konspiracyjnego WP, Ogólnopolski Związek Żołnierzy AK, Ogólnopolski Związek Żołnierzy Batalionów Chłopskich, Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, Polski Związek Kombatantów, Polski Związek Więźniów Komunizmu, Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy Batalionów Chłopskich, Stowarzyszenie „Łagierników” Żołnierzy AK, Stowarzyszenie „Poznański Czerwiec 56”, Stowarzyszenie Dzieci Holocaustu w Polsce, Stowarzyszenie Dzieci Zamojszczyzny Ofiar Prześladowań Represji i Odosobnienia w Obozach Hitlerowskich w Czasie II Wojny Światowej, Stowarzyszenie Kombatantów Oddziałów Leśnych Rzeczypospolitej, Stowarzyszenie Lotników Polskich, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów Obrońców Ojczyzny, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Kraju, Stowarzyszenie Szarych Szeregów, Stowarzyszenie Weteranów Wojny Polsko-Bolszewickiej, Stowarzyszenie Więźniów Byłych Dzieci Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych, Stowarzyszenie Żołnierzy AK, Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej, Środowisko Żołnierzy Pułku AK „Baszta” i Innych Mokotowskich Oddziałów Powstańczych, Światowy Związek Żołnierzy AK, Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”, Stowarzyszenie Społeczno-Kombatanckie, Związek Inwalidów Wojennych RP, Związek Kadetów II RP, Związek Kombatantów Polskich w Kraju, Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Związek Legionistów Polskich, Związek Ociemniałych Żołnierzy RP, Związek Piłsudczyków, Związek Powstańców Warszawskich, Związek Represjonowanych Żołnierzy Górników, Związek „Solidarności” Polskich Kombatantów, Związek Sybiraków, Związek Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego, Związek Żołnierzy AK, Związek Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego, Związek Żołnierzy NSZ, Związek Żołnierzy Podziemnych Sił Zbrojnych.
© Treść hasła pochodzi z serwisów wiedzowych PWN; Encyklopedia PWN, Słowniki języka polskiego i Słowniki obcojęzyczne.
