Krajowa Rada Narodowa (KRN) – konspiracyjny organ władzy utworzony przez PPR w nocy z 31 grudnia 1943 na 1 stycznia 1944 w Warszawie; w jej skład weszli przedstawiciele KC PPR oraz niewielkich grup politycznych: odłamu Robotniczej Partii Polskich Socjalistów, „Woli Ludu”. Zorganizowana w celu przejęcia władzy państw. w Polsce po wkroczeniu Armii Czerwonej na jej terytorium; odrzucała legalność organów Polskiego Państwa Podziemnego oraz prezydenta i rządu RP na uchodźstwie; deklaracja programowa KRN postulowała walkę zbrojną z Niemcami w celu wyzwolenia wszystkich ziem pol. oraz przyłączenia nowych ziem na zachodzie, utworzenie rządu tymczasowego w kraju, przeprowadzenie reform społ.-gosp., sojusz z ZSRR; powołała Armię Ludową, uchwaliła statut terenowych rad narodowych, podjęła nieudaną próbę porozumienia z Centralizacją Stronnictw Demokratycznych, Socjalistycznych i Syndykalistycznych; V i VII 1944 delegacje KRN dotarły do Moskwy; w wyniku zawartego kompromisu z pol. komunistami działającymi w ZSRR w czerwcu 1944 KRN została uznana przez ZSRR i Związek Patriotów Polskich, a jej przedstawiciele współtworzyli Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN). Od sierpnia 1945 KRN pełniła funkcję tymczasowego parlamentu, w trakcie 8 sesji odbyła 26 posiedzeń i uchwaliła 44 ustawy (PKWN, Rząd Tymczasowy RP i Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej wydały w tym samym okresie 435 dekretów). Od momentu wejścia do KRN członków PSL (55 mandatów) pojawiła się legalna opozycja parlamentarna, która publicznie mogła wyrażać poglądy odmienne od PPR i PPS, sprawując, w ograniczonym zakresie, kontrolę nad władzą wykonawczą. Pracami KRN kierowało prezydium (przejmowało funkcje KRN między sesjami); przewodniczący (od grudnia 1944 prezydent) Bolesław Bierut z uprawnieniami marszałka sejmu i prezydenta RP, zastępca prezydenta: Edward Osóbka-Morawski (do maja 1945), W. Kowalski (maj–lipiec 1945), S. Szwalbe (od maja 1945) i S. Grabski (od lipca 1945); w skład KRN wchodzili przedstawiciele: partii politycznych., związków zawodowych, organizacji społ., wojewódzkich rad narodowych, WP, środowisk twórczych – łącznie 444 posłów; KRN zakończyła działalność 19 stycznia 1947 (wybory do Sejmu Ustawodawczego), ostatnie posiedzenie plenarne odbyło się IX 1946.

• Opozycja parlamentarna w Krajowej Radzie Narodowej i Sejmie Ustawodawczym 1945–1947, Warszawa 1997.

Treść hasła została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych PWN.