Sofoniasza Księga – jedna z ksiąg Starego Testamentu, należąca do zbioru tzw. proroków mniejszych. Przypisywana prorokowi Sofoniaszowi, żyjącemu i działającemu w VII w. p.n.e., w początkowych latach panowania króla judzkiego Jozjasza (640-609 p.n.e.). Większość tekstów może pochodzić od proroka, wątpliwości budzą jedynie fragmenty psalmiczne (So 3,14-15 i 16-18). Ostatecznie jednak księga została zredagowana prawdopodobnie w czasach niewoli babilońskiej. K.S. zawiera typowy dla przepowiadania prorockiego schemat: groźby przeciw narodowi wybranemu –– Judzie i Jerozolimie (So 1,1-2,3), groźby przeciw narodom pogańskim (So 2,4-15), groźby przeciw Jerozolimie (So 3,1-8), obietnica zbawienia (So 3,9-18) i zakończenie (So 3,18-26). Przepowiadanie proroka dotyczy gł. Jerozolimy, która zamiast zachować wierność Bogu jako miasto wybrane, stała się miastem pysznym, miejscem szerzenia niesprawiedliwości, bałwochwalstwa i nieprawości. Odpowiedzialność za tę sytuację ponoszą wyższe warstwy społ.: urzędnicy dworscy, prorocy, kapłani i sędziowie. Miasto, a także cała Juda i państwa ościenne ściągają na siebie gniew Boży, który ujawni się w Dniu JHWH (charakterystyczne dla Sofoniasza odkładanie wszelkiej kary na Dzień Pański, który tylko w K.S. nazywany jest Dniem Gniewu, mającym wymiar kosm.), w dniu sądu nad narodem wybranym i narodami pogańskimi, po którym wszystko, co było niegodziwe, ulegnie całkowitemu unicestwieniu. Ocaleje tylko pokorna, uboga, bogobojna, szukająca Boga i wierna Reszta Izraela, którą Bóg obdarzy pokojem, sprawiedliwością i szczęściem i która zapoczątkuje duchowe odnowienie narodu. Bóg zaś będzie mieszkał wśród swego ludu, w Jerozolimie oczyszczonej z obcych kultów, będzie jego Pasterzem i Królem. Sofoniasz co prawda wzywa do nawrócenia wszystkich, ale zbawienie zapowiada tylko wymienionej Reszcie. Przez całą K.S. przewija się szczególny dla Sofoniasza motyw poszukania duchowego ubóstwa, co oznacza pokorę, uniżenie i całkowite zaufanie Bogu, a przeciwstawione jest pysze cechującej elity społeczne. Motyw ten, określany jako teologia ubóstwa, podjęli też Jeremiasz, Izajasz (Pieśni o Słudze Pańskim) i Psalmy; jest on bardzo wyraźny w Nowym Testamencie.

S. Potocki, Księga Sofoniasza, [w:] Księgi proroków mniejszych, Poznań 1968, <<Pismo Święte Starego Testamentu>> t. 12 cz. 2.

T. Brzegowy, Ubodzy duchem dostąpią zbawienia, [w:] Wielki świat starotestamentowych proroków, Warszawa 2001, <<Wprowadzenie w Myśl i Wezwanie Ksiąg Biblijnych>> t. 4.

W. Rudolph, Micha, Nahum, Habakuk, Zephanja, Gutersloh 1975, <<Kommentar zum Alten Testament>> Bd. 13 Tl. 3.

A. Deissler, Zwolf Propheten, Bd. 3 Zefanja, Haggai, Sacharja, Maleachi, Wurzburg 1988, <<Die Neue Echter Bibel>> Bd. 21.

Kalina Wojciechowska

© Treść hasła pochodzi z serwisów wiedzowych PWN; zobacz sam: Encyklopedia PWN, Słowniki języka polskiego i Słowniki obcojęzyczne.