Tau Max

Tau Max (1897 Bytom – 1976 Oslo) – niemiecki i norweski wydawca, pochodzący z rodziny Żydów bytomskich.

Studiował filozofię, psychologię i germanistykę na uniwersytetach w Berlinie, Hamburgu oraz Kilonii. Studia ukończył w 1928 r., następnie rozpoczął pracę na stanowisku kierowniczym w berlińskim wydawnictwie Bruno-Cassirer-Verlag. Odkrył i wspierał twórczość takich pisarzy jak Walter Bauer, Marie-Luise Kaschnitz, Wolfgang Koeppen czy Horst Lange. Wypromował również słynnego czeskiego pisarza Karela Čapka oraz wielu norweskich twórców, m.in. Olava Duuna, Johana Falkbergeta i Sigrid Undset. Wydał też całokształt twórczości Hermanna Stehra.

W 1938 r. wyjechał do Oslo, gdzie aż do początku okupacji niemieckiej pracował w wydawnictwie Johan-Grundt-Tanum-Verlag. W 1942 r. uciekł do Szwecji przed nasilającymi się również w Norwegii prześladowaniami antyżydowskimi. W Sztokholmie założył nowe wydawnictwo, promujące współczesną literaturę niemiecką. Tam też poznał Norweżkę, Tove Filseth, którą poślubił w 1944 roku. W tym samym roku otrzymał norweskie obywatelstwo. W 1945 r. powrócił do Oslo gdzie ponownie podjął pracę w wydawnictwie Tanum, a od 1957 r. – w wydawnictwie Aschehoug.

Choć w przeszłości ucierpiał osobiście z powodu prześladowań, a wielu członków jego najbliższej rodziny zostało zamordowanych przez Niemców, już od zakończenia wojny Max Tau opowiadał się za pojednaniem. Uczestniczył aktywnie w rozpowszechnianiu niemieckiej literatury powojennej na terenie całej Skandynawii.

W okresie powojennym zajął się też pisaniem własnych powieści oraz notek biograficznych. Tematem jego licznych wystąpień i publikacji były przede wszystkim pojednanie chrześcijan i Żydów oraz pokój – nie tylko pomiędzy narodami, ale także pomiędzy pokoleniami. Był laureatem wielu prestiżowych nagród. Jego imieniem nazwano szkoły w Kilonii oraz w Oslo, a także ulicę w Hamburgu.

Bibliografia