Zandman Felix (07.05.1927 Grodno – 04.06.2011) – wynalazca. Założyciel i współwłaściciel Vishay Intertechnology, jednego z największych światowych producentów podzespołów elektronicznych.
W 1941 r. znalazł się wraz z rodziną w getcie grodzieńskim. Zagładę przeżył dzięki pomocy Jana i Anny Puchalskich, którzy ukrywali go, jego wujka i jeszcze dwie inne osoby przez 17 miesięcy. W ukryciu nauczył się matematyki od swojego wuja[1.1].
Po zakończeniu wojny, w 1946 r., wyjechał do Francji, gdzie na uniwersytecie w Nancy studiował fizykę i inżynierię. Doktorat obronił w dziedzinie fizyki na Sorbonie. Początkowo pracował między innymi dla Snecmy we Francji, firmy produkującej silniki lotnicze. Tam opracował nowatorską metodę wykorzystującą efekt fotoplastyczności do określania i wizualizacji rozkładu naprężeń w badanym materiale. Następnie w 1956 r. przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1962 r. założył własne przedsiębiorstwo, Vishay Company. Jego pierwszym przedsięwzięciem było rozpoczęcie produkcji oporników metalowo-ceramicznych, stanowiąc zarówno przełom technologiczny, jak i wielki sukces komercyjny. Potem, po zmianie nazwy na Vishay Intertechnology i wykupieniu takich firm jak Dale Electronics, Röderstein czy Telefunken, firma Zandmana stała się światowym potentatem w dziedzinie produkcji półprzewodników i pasywnych podzespołów elektronicznych, z zakładami produkcyjnymi między innymi w Stanach Zjednoczonych, Francji, Wielkiej Brytanii, Japonii, Kanadzie, Meksyku, Niemczech, Singapurze, Czechach, Portugalii, Chinach i Izraelu. Jej wartość rynkowa szacowana jest na ponad 3 miliardy dolarów.
Felix Zandman otrzymał w 1994 r. honorowe obywatelstwo Izraela za zasługi dla tego państwa (wsparcie dla Uniwersytetu w Tel Awiwie, udział technologiczny przy projektowaniu izraelskiego czołgu Merkava, wsparcie dla projektu industrializacji obszaru pustyni Negew). W 2008 r. przebywał w Polsce na Marszu Żywych.
Publikacje:
- Zandman F., Study of the Deformation and Rupture of Polymers, Paris 1954.
- Zandman F., Dally J., Redner S., Photoelastic Coatings, Iowa University Press 1977.
- Zandman F., Simon P.-R., Szwarc J., Resistor Theory and Technology, Scitech Inc. 2001.
- Zandman F., Never the Last Journey, Schocken Books 1995 (autobiografia).
- [1.1] Ashkenazi D., Felix Zandman: Scientist, Inventor and Industrialist, Polymorphism – Dr. Dana Ashkenazi Website [online] https://sites.google.com/site/polymorphismmyhomepage/from-darkness-to-photoelasticity [dostęp: 14.04.2015].