Leżąca w tym miejscu wieś Biskupice była wzmiankowana już w 1243 r., jako własność biskupów wrocławskich (do 1810 r.)[1.1]. W 1327 r. książę Władysław Bytomski (1277–1352) złożył hołd lenny królowi Czech i od tego momentu wieś Zabrze znajdowała się pod zwierzchnictwem czeskim i dzieliła losy polityczne Śląska. Od XIV w. w okolicy wytapiano ołów i żelazo z rud. W 1526 r. zginął bezpotomnie król Czech i Węgier Ludwik II Jagiellończyk (1506–1526), a tym samym na tronie Czech zasiadł arcyksiążę austriacki Ferdynand Habsburg. W ten sposób Zabrze przeszło pod panowanie Habsburgów. W 1672 r. w Zabrzu żyło 483 mieszkańców.

Od 1742 r. Zabrze znajdowało się w państwie pruskim. W 1774 r. rozpoczęto rozbudowę kolonii, które później stały się dzielnicami Zabrza. Przełomowym momentem okazało się odkrycie w 1790 r. bogatych złóż węgla kamiennego pomiędzy Zaborzem i Pawłowem. Odkrycia tego dokonał Salomon Izaak z Brabantu. Wydobycie węgla rozpoczęło się w 1791 r. Rozwojowi gospodarczemu sprzyjało zbudowanie szlaku kolejowego do Wrocławia i Mysłowic (1845 r.), co umożliwiło szybkie ekspediowanie węgla i wytworzonych w Zabrzu i okolicy produktów oraz przywóz potrzebnych surowców. Pod koniec XIX w. w Zabrzu funkcjonowała największa w Europie kopalnia węgla kamiennego (1893 r. – wydobycie ponad 3,3 mln t rocznie). Rozwojowi przemysłu towarzyszył rozwój terytorialny wiosek, które stopniowo rozrastały się w jeden duży organizm urbanistyczny. W 1905 r. utworzono gminę Zabrze, w której mieszkało ponad 55 tys. mieszkańców. Podczas I wojny światowej, 21 lutego 1915 r. zmieniono nazwę gminy na Hindenburg[1.2].

W okresie międzywojennym Zabrze było jednym z głównych ośrodków powstań śląskich (1919–21). W wyniku plebiscytu 1921 r., Zabrze pozostało w granicach Niemiec. W 1922 r. Zabrze otrzymało prawa miejskie. W 1927 r. w mieście żyło 125 tys. mieszkańców[1.3].

Podczas II wojny światowej, w styczniu 1945 r. Zabrze zajęły wojska sowieckie. Następnie miasto przyłączono do Polski.