W 1548 r. dziedzic Ciepielowa – rotmistrz Marcin Kazanowski na podstawie przywileju króla Zygmunta Augusta, założył na gruntach założył na gruntach wsi miasteczko. Król Zygmunt III Waza w 1597 r. nadał mieszczanom przywilej utworzenia cechów. Dzięki temu zaczął rozwijać się handel. Na przełomie XVI i XVII w. w Ciepielowie wybuchł jednak pożar, który doszczętnie zniszczył miasteczko.

W 1627 r. Zygmunt Kazanowski nadał miastu nowe przywileje i wyjednał u króla Zygmunta III Wazy potwierdzenie przywileju lokacyjnego, nadając miastu prawo urządzania targów i czterech jarmarków oraz zwolnienie przez 20 lat z opłat[1.1]. Rozwój miasta został znów przerwany zniszczeniami podczas III wojny północnej (1700–1721).

W 1780 r. dziedzicem Ciepielowa został Józef Karczewski, starosta liwski. W 1795 r., wskutek III rozbioru Rzeczypospolitej, Ciepielów znajdował się w zaborze austriackim. W latach 1809–1815 miejscowość wchodziła w skład Księstwa Warszawskiego. W 1815 r., na mocy postanowień Kongresu Wiedeńskiego, miasto weszło w skład Królestwa Polskiego pod berłem rosyjskiego cara. W 1820 r. Ciepielów zamieszkiwało 102 Żydów i 475 katolików[1.2]. W 1869 r. władze carskie pozbawiły Ciepielów praw miejskich[1.3].

Według pierwszego spisu powszechnego po odzyskaniu niepodległości, przeprowadzonego w 1921 r., Ciepielów zamieszkiwało 1 tys. mieszkańców, z czego 339 było wyznania mojżeszowego (34,7%)[1.4].

Podczas II wojny światowej we wrześniu 1939 r. Ciepielów zajęły wojska niemieckie. W tym samym miesiącu niemieccy żołnierze Wehrmachtu wbrew obowiązującemu prawu międzynarodowemu zabili pod Ciepielowem (w lesie państwowym pod Dąbrową) 300 polskich jeńców wojennych z 74. Pułku Piechoty[1.5]. 6 grudnia 1942 r. Niemcy zamordowali w Ciepielowie 31 Polaków za pomoc udzielaną Żydom, m.in. rodziny Kowalskich i Obuchiewiczów oraz dwóch schwytanych ukrywających się Żydów. Niemal wszyscy zostali spaleni żywcem[1.6].

Ciepielów do dzisiaj nie odzyskał praw miejskich. Obecnie stanowi siedzibę gminy wiejskiej w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim.

Nota bibliograficzna

                         

Print
הערות שוליים
  • [1.1] Historia, Gmina Ciepielów [online] http://www.ciepielow.pl/index2.php?id=menu/historia [dostęp: 19.03.2015].
  • [1.2] Wiśniewski K., Dekanat Iłżecki, Radom 1909–1911, s. 38.
  • [1.3] Szerzej Ciepielów dawniej i dziś, red. H. Bednarczyk, H. Kowalska-Kutera, Sycyna 2001.
  • [1.4] Penkalla A., Żydowskie ślady w województwie kieleckim i radomskim, Radom 1992, s.112.
  • [1.5] Datner Sz., Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych w II wojnie światowej, Warszawa 1996, ss. 50–51; Szerzej: Ryt J., Mord pod Ciepielowem w relacjach i dokumentach, Pszczyna 2009.
  • [1.6] Bartoszewski W., Lewinówna Z., Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945, Warszawa 2007, ss. 622–624.