Pierwsza wzmianka na temat Leszna pochodzi z 1393 roku. Było ono własnością rodu szlacheckiego herbu Wieniawa, który to ród od nazwy miejscowości przyjął później nazwisko: Leszczyński. W 1476 r. Rafał Leszczyński otrzymał od cesarza Fryderyka III tytuł hrabiego na Lesznie. 

W 1547 r. król Zygmunt I Stary nadał przywilej, na mocy którego Leszno zostało miastem z prawem niemieckim. Rafał Leszczyński, który otrzymał od króla Zygmunta przywilej, uległ wpływom braci czeskich i oddał im tutejszy kościół farny. W połowie XVII w. biskup poznański Szołdrski upomniał się o zwrot świątyni dla katolików (nastąpiło to w 1654 r.). Rafałowi Leszczyńskiemu, kasztelanowi przemęckiemu, miasto zawdzięcza także utworzenie szkoły elementarnej w 1555 r., którą inny Rafał Leszczyński, wojewoda bełski, przekształcił w 1620 r. w gimnazjum.

W XVI w. dzięki przychylności dziedziców Leszczyńskich miasto stało się znaczącym ośrodkiem reformacji na ziemiach polskich. Osiedlenie się braci czeskich oraz tkaczy śląskich doprowadziło do rozwoju gospodarczego Leszna. W XVII w. rozwinęły się tutaj drukarstwo i sukiennictwo. Był to okres koegzystencji w mieście wyznawców czterech religii: katolików, luteranów, braci czeskich oraz Żydów. Rozwój miasta zahamowały na pewien czas zniszczenia wojen szwedzkich w XVII w. oraz wojny północnej na początku XVIII.

W 1738 r. ostatni właściciel Leszna, król Stanisław Leszczyński, sprzedał miasto Aleksandrowi Józefowi Sułkowskiemu, łowczemu nadwornemu litewskiemu, i jako książę lotaryński osiedlił się na stałe we Francji. 

W 1767 i 1790 r. w pożarach zniszczeniu uległa część miejskich zabudowań. W wyniku drugiego rozbioru Polski w 1793 r. miasto dostało się pod panowanie pruskie. W granice państwa polskiego powróciło po I wojnie światowej i powstaniu wielkopolskim. W 1834 r. Ernest Chrystian Günther, wydawca, otrzymał pozwolenie na druk w Lesznie pierwszego w Wielkopolsce pisma ilustrowanego „Przyjaciel Ludu”. W 1856 r. wybudowano linię kolejową łączącą miasto z Poznaniem i Wrocławiem.

W okresie międzywojennym w mieście rozwijały się handel i przemysł. Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 r. Leszno zostało włączone do Kraju Warty. 31.01.1945 r., po wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej, zakończyła się okupacja niemiecka Leszna. Po wojnie nastąpiła rozbudowa miasta, które w latach 1975–1998 było stolicą województwa leszczyńskiego, a od 1999 r. jest miastem powiatowym.

Bibliografia

• Historia Leszna, red. J. Topolski, Leszno 1997
• Leszno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski i W. Walewski, Warszawa 1884, ss. 177–180