Dom modlitwy w Górze Kalwarii (ul. Pijarska 10) został wybudowany w 1903 r., tuż przy wcześniejszym, także zachowanym domu (dworze) cadyka Altera, z którym stanowi jeden zespół funkcjonalny, ulokowany na obszernym placu na tyłach zwartej zabudowy przyulicznej. 

Jest to obiekt utrzymany w formach historyzujących, o elewacjach licowanych cegłą. Dobudowany został do północnej ściany szczytowej dworu Alterów. Jest jednokondygacyjny, choć posiada poddasze kryte niskim dachem dwuspadowym, podwyższonym o niskie półpiętro w części południowej. Szczytowa elewacja zwrócona jest w kierunku północnym, a dłuższe elewacje – na osi wschód-zachód. Wejście do budynku zlokalizowano od strony zachodniej. Od strony północnej bryła zróżnicowana została prostokątnym aneksem klatki schodowej.

Charakterystyczny element budynku stanowią jego ściany, wzniesione z cegły ceramicznej pełnej na zaprawie wapiennej, tynkowane jedynie od strony wewnętrznej. Ponad otworami drzwiowymi przebito eliptyczne nadświetla, w których szprosowanie tworzy kształt gwiazdy Dawida. Zachowały się oryginalne sklepienia, stropy, więźba dachowa, schody wewnętrzne i oryginalna stolarka okienna. Główne pomieszczenie modlitwy to jednoprzestrzenna hala dzielona żeliwnymi kolumienkami na trzy nawy. W ścianie wschodniej mieści się wnęka na aron ha-kodesz. Na poddaszu zachował się piec do wypiekania macy.

W okresie okupacji podczas II wojny światowej na placu przed domem modlitwy Niemcy dokonywali masowych egzekucji Żydów. Po 1945 r. budynek przebudowano na mieszkania i sklepy. 

W latach 90. XX w. dawna bożnica wróciła w użytkowanie spadkobierców rodu Alterów, a w 2014 r. przeszła na własność fundacji Pamięć dla Przyszłych Pokoleń. 18 czerwca 2021 r. synagoga została wpisana do rejestru zabytków decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Print