Cmentarz żydowski w Głusku został założony na przełomie XVII–XVIII wieku. Należał do gminy żydowskiej w Głusku, która funkcjonowała w tym miasteczku już od 1689 roku. 

Położony jest w lasku przy ul. Zdrowej, niedaleko Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Lublinie-Głusku. Ostatni znany pochówek miał tu miejsce w 1942 roku[1.1]. Cmentarz ma powierzchnię 0,9 ha[1.2].

Przed wybuchem wojny na kirkucie znajdował się ohel rodziny Wajsbergów – właścicieli pobliskiego majątku w Kalinówce.

Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali cmentarz. Nagrobki zostały użyte podczas okupacji hitlerowskiej do budowy krawężników w osadzie. Na cmentarzu Niemcy przeprowadzali egzekucje Żydów. Zginęła tam m.in. Sura Grenc i jej 5-letnia córka oraz Polacy, którzy ukrywali matkę z córką w pobliskim Majdanie Mętowskim[1.3].

Największa egzekucja miała miejsce 19.04.1942 r. Wówczas w pobliżu grobowca Wajsbergów śmierć poniosło 28 osób pochodzenia żydowskiego, w tym rodzina Zajfsztajnów.

Leon Pomorski mieszkający w pobliżu cmentarza tak wspomina egzekucje: „Niemcy kazali się wszystkim rozebrać. Nagich rozstrzeliwali po kolei. Razem padło 28 ciał, w tym trzy drobiny w becikach. Żydzi głuscy mieli przykazane posprzątać po egzekucji. Wykopali dół – grób”.

W 1995 r. na skraju cmentarza wystawiono pomnik w kształcie ohelu, poświęcony ofiarom Zagłady. Pomnik zaprojektował lubelski architekt Stanisław Machnik, a fundatorką była Doba-Necha Zajfsztajn-Cukierman z Australii – córka Zajfsztajnów.

W czerwcu 2008 r. podczas prac budowlanych przy ul. Nektarowej w Lublinie-Głusku robotnicy firmy „Tempo” odkopali macewy pochodzące z cmentarza żydowskiego. Nagrobki znajdowały się tuż pod powierzchnią ziemi. Macewy zostały przewiezione na cmentarz żydowski w Lublinie przy ul. Walecznych. W 2008 r. dr hab. Andrzej Trzciński z Zakładu Kultury i Historii Żydów UMCS wykonał dokumentację odnalezionych nagrobków. 

 

Bibliografia

 

Print
הערות שוליים