Ludność żydowska osiedlała się w Starym Dzikowie od końca XV wieku. To głównie za sprawą Żydów osada otrzymała prawa miejskie, ponieważ żydowscy kupcy i rzemieślnicy korzystnie wpływali na rozwój miejscowości. Na początku rządów austriackich, w 1785 r. żyło tu 80 Żydów. Należeli do kahału oleszyckiego.

Usamodzielnili się pod koniec XIX w., gdy mieli już bóżnicę i cmentarz. W 1881 r. żyło tutaj 330 Żydów, a The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust podaje nawet liczbę ok. 500[1.1]. W XIX w. Stary Dzików stał się ośrodkiem ruchu chasydzkiego, skupionego wokół dworu cadyka Eliezera Halewiego Horowitza, należącego do dynastii z Ropczyc.

W okresie międzywojennym w 1921 r. w mieście żyło 347 Żydów. Działało Stowarzyszenie Rękodzielników Żydowskich Jad Charuzim, któremu prezesował Hersz Wesserman. W 1939 r. liczebność wspólnoty szacowano na ok. 360 osób[1.1.1].

Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 r. Stary Dzików zajęły najpierw na dwa tygodnie wojska sowieckie. Podczas wycofywania się Armii Czerwonej, uciekła wraz z nią większość miejscowych Żydów. W październiku 1939 r. zjawiły się tutaj wojska niemieckie. Natychmiast na ludność żydowską spadły ostre prześladowania i zastrzelono jednego Żyda. W czerwcu 1940 r. Niemcy utworzyli w Starym Dzikowie obóz pracy przymusowej dla Żydów, w którym uwięziono około 1 tys. więźniów przywiezionych z obozu w Cieszanowie. Obóz był filią niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu. Kilkudziesięciu zmarło z wycieńczenia i chorób. W listopadzie 1940 r. nastąpiła likwidacja obozu. Większość Żydów wyprowadzono w nieznanym kierunku, a część przeniesiono w lecie 1942 r. do getta w Lubaczowie. W 1943 r. SS zastrzeliło 7 ukrywających się Żydów. Liczba ocalonych ze Starego Dzikowa to łącznie ok. 100 osób[1.1.1].

Nota bibliograficzna

• Dzikow Stary, [w:] The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, red. S. Spector, G. Wigoder, t. 1, New York 2001, s. 350.