Kongregacje Wyznania Mojżeszowego (wcześniej Żydowskie Kongregacje Wyznaniowe, a do czerwca 1946 r. Żydowskie Zrzeszenia Religijne) pojawiły się w 1945 r. jako forma organizacyjna życia religijnego Żydów polskich, mająca oparcie najpierw w okólniku Ministerstwa Administracji Publicznej, a po 1949 r. w statucie Związku Religijnego Wyznania Mojżeszowego w Polsce (ZRWM). Do stworzenia „kongregacji miejscowej” konieczne było co najmniej 25 członków („pełnoletnich osób”). Na czele stał zarząd, wybierany na trzy lata. Choć kongregacje nie były odpowiednikiem gmin żydowskich sprzed Zagłady, to w zakresie ich działania było wiele funkcji typowych dla gmin m.in. utrzymanie synagog, domów modlitwy, mykw, cmentarzy, rabinatu, szkolnictwa religijnego, starania o dostarczenie członkom mięsa koszernego, zarządzanie majątkiem[1.1].
Kongregacja Wyznania Mojżeszowego powstała w Świdnicy 7 maja 1946 r., a jej przewodniczącym został Meilech Fisch. Posiadała m.in. łaźnię rytualną i kuchnię koszerną. Z początku liczyła aż 1,5 tys. członków, z czego praktykujących 400[1.2].
W 1950 r. w kongregacji zatrudnionych było 11 osób, w tym rzezak i nauczyciel religii, a na kursy religijne uczęszczało 12 uczniów[1.3].
W latach 1960–1961 w Świdnicy pozostało ok. 300 Żydów. Kongregacja działała jeszcze w 1963 roku[1.4].
Kolejna fala emigracji nastąpiła po 1968 roku. W 1970 r. mieszkało w mieście 109 osób narodowości żydowskiej. W tym okresie nastąpiła prawdopodobnie likwidacja kongregacji.
- [1.1] Patrz szerzej Urban K., Wyznanie mojżeszowe w Polsce 1945–1961 (zarys działalności), „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2006, nr 709, ss. 61–80 [online:] https://r.uek.krakow.pl/bitstream/123456789/1650/1/111884599.pdf [dostęp: 10.05.2023].
- [1.2] Waszkiewicz E., Kongregacja Wyznania Mojżeszowego na Dolnym Śląsku na tle polityki wyznaniowej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1945–1968, Wrocław 1999, s. 95.
- [1.3] Waszkiewicz E., Kongregacja Wyznania Mojżeszowego na Dolnym Śląsku na tle polityki wyznaniowej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1945–1968, Wrocław 1999, s. 120.
- [1.4] Urban K., Wyznanie mojżeszowe w Polsce 1945–1961 (zarys działalności), „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2006, nr 709, s. 71 [online:] https://r.uek.krakow.pl/bitstream/123456789/1650/1/111884599.pdf [dostęp: 10.05.2023].