Czyński Jan (20.01.1801 Warszawa – 30.01.1867 Londyn) – polityk i publicysta.

Pochodził z rodziny o tradycjach żydowskich, lecz został wychowany w religii katolickiej i urodził się jako katolik. Ukończył w 1821 r. (?) prawo w Szkole Głównej. Następnie pracował w Trybunale Cywilnym w Lublinie. Tu też działał na początku powstania listopadowego. Po przeniesieniu do Warszawy pracował w Ministerstwie Wojny i należał do Towarzystwa Demokratycznego.

Na emigracji we Francji współpracował z Joachimem Lelewelem. Atakował Adama Mickiewicza, który odpowiedział swojemu adwersarzowi wierszem Wpół jest Żydem, wpół Polakiem. W Question de juifs polonais envisagée comme question européenne (1833) Czyński oskarżył władze powstańcze o zaniechanie „uobywatelnienia” polskich Żydów, co sprzyjałoby ich asymilacji. W latach 1846–1863 współpracował z „Archives Israélites”. Korzystał w tym okresie z pomocy finansowej barona Jamesa Rothshilda. W 1863 r. redagował tygodnik „La Pologne” oraz kierował stowarzyszeniem Alliance Polonaise de Toutes Croyances Religieuses, powołanym do walki o prawa polityczne ludności żydowskiej. Ostatnie lata Czyński spędził w Londynie jako korespondent lwowskiej „Gazety Narodowej”.

Andrzej Żbikowski

Tekst powstał na podstawie książki Żydzi w Polsce. Dzieje i kultura. Leksykon, red. J. Tomaszewski, A. Żbikowski, Warszawa 2001.