Cynberg Jakub (24.04.1864 Wilno – 28.06.1939 Lublin) – polski lekarz, działacz społeczny i kulturalny pochodzenia żydowskiego.

Cynberg urodził się w Wilnie w rodzinie zamożnego lekarza. Jako młodzieniec przeprowadził się wraz z rodzicami do Lublina, gdzie kształcił się na lekarza. Jeszcze w 1886 r. rozpoczął praktyki w lubelskim Szpitalu Żydowskiej Gminy Wyznaniowej na oddziale wewnętrznym. W 1892 r. ostatecznie obronił dyplom internisty. W 1895 r. został członkiem rzeczywistym Lubelskiego Towarzystwa Lekarskiego, a przez kolejne 2 lata sprawował w nim funkcję bibliotekarza i przyczynił się do powiększenia księgozbioru medycznego Towarzystwa. W 1898 r. został etatowym lekarzem ordynującym Szpitala Żydowskiego. W 1916 r. należał do grona najbardziej zaangażowanych członków specjalnej komisji powołanej przez Lubelskie Towarzystwo Lekarskie, której zadaniem była walka z epidemią cholery, jaka w tym czasie panowała w Lublinie. W 1918 r. został pierwszym dyrektorem Szpitala Żydowskiego w Lublinie. Powyższe stanowisko piastował aż do 1935 roku. Z okazji trzydziestolecia działalności na stanowisku dyrektora szpitala żydowskiego, w 1928 r., odbyła się uroczysta akademia poświęcona jemu oraz jego zasługom dla rozwoju szpitala. Poprzez swoją nieugiętą postawę w 1932 r. uchronił szpital przed wydawałoby się nieuniknionym bankructwem i zamknięciem. Jednocześnie mocno protestował przeciwko kierowaniu pacjentów żydowskich do szpitala Jana Bożego w Lublinie. Placówka przetrwała tylko dzięki pożyczce, jaką szpital uzyskał od Magistratu Lubelskiego. Wszystkie zobowiązania miała następnie spłacić lokalna gmina wyznaniowa.

Cynberg cieszył się ogromnym zaufaniem i szacunkiem wśród lokalnej społeczności żydowskiej z powodu swojej działalności społecznej. W 1921 r. był jednym z założycieli, a następnie wieloletnim przewodniczącym Towarzystwa Popierania Biednych Uczących się Dzieci Żydowskich, którego głównym zadaniem było wspieranie kształcenia dzieci wyznania mojżeszowego. We wrześniu 1914 r. wybrany został do Lubelskiego Obywatelskiego Komitetu Gubernialnego. W 1915 r. został członkiem Żydowskiego Komitetu Ratunkowego, funkcjonującego przy lubelskiej Gminie Żydowskiej. Celem tej organizacji było przede wszystkim udzielanie pomocy wszystkim poszkodowanym pochodzenia żydowskiego, które ucierpiały w wyniku działań wojennych. W 1916 r. w dużej mierze dzięki swoim lekarskim i społecznym zasługom, jako jedyny Żyd został wybrany z ramienia Żydowskiego Komitetu Wyborczego do Rady Miejskiej miasta Lublin w tzw. trzeciej kurii. W tym samym roku był jednym z reprezentantów lubelskiej Gminy Żydowskiej, który brał udział w zjeździe rabinów z terenów objętych okupacją austro-węgierską.

Cynberg początkowo opowiadał się za współpracą społeczności żydowskiej i polskiej, zarówno na płaszczyźnie społecznej jak i kulturalnej. Rozczarowany brakiem możliwości realizacji swoich poglądów dotyczących równouprawnienia porzucił dotychczasowe stanowisko. Zwrócił się ku syjonizmowi. W oficynie jego kamienicy przy ul. Kowalskiej 14 powstał pierwszy w mieście cheder, gdzie wykładano nowoczesny język hebrajski. Nazywany potocznie chederem Pinesa był miejscem gdzie spotykali się pierwsi zwolennicy syjonizmu w mieście.

Jakub Cynberg zmarł w czerwcu 1939 r. w Lublinie.

Bibliografia:

• Gładysz I., Życie kulturalne Żydów w Lublinie w latach 1918–1939, [w:] Żydzi w Lublinie. Materiały do dziejów społeczności żydowskiej Lublina, t. 1, red. T. Radzik, Lublin 1995.
• Kowalczuk S., Lubelskie Towarzystwo Lekarskie 1874–1951, Warszawa 1987.
• Kuwałek R., Wysok W., Lublin. Jerozolima Królestwa Polskiego, Lublin 2001.
• Lewandowski J., Społeczność żydowska Lublina w czasie I wojny światowej, [w:] Żydzi w Lublinie: materiały do dziejów społeczności żydowskiej Lublina, t. 1, red. T. Radzik, Lublin 1995, ss. 113–141.
• Przystojecki T., Życie codzienne w lubelskiej dzielnicy żydowskiej w latach 1918–1939 [praca magisterska].
• Szabłowska-Zaremba M., Jakub Cynberg, [w:] Ośrodek Brama Grodzka-Teatr NN. Leksykon [online] http://teatrnn.pl/leksykon/node/1881/jakub_cynberg [dostęp: 30.07.2015].
• Wajs K., Wajs S., Fakty i wydarzenia z życia lubelskich Żydów, Lublin 1997.
• Zieliński K., Żydzi Lubelszczyzny 1914–1918, Lublin 1999.