Zonabend Nachman (1918 Łęczyca – 2006) – listonosz w łódzkim getcie.
Zonabend urodził się w Łęczycy, ale w 1936 r. przeniósł się z rodziną do Łodzi. Po wybuchu II wojny Nachman Zonabend próbował przedostać się do Warszawy, ale został schwytany przez Niemców i zawrócony do Łodzi. Później udało mu się dostać pracę na poczcie. Pracował jako listonosz w łódzkim getcie. Miał stały kontakt z mieszkańcami getta. Oprócz listów wielu osobom dostarczał pomoc socjalną. Widział, jak wiele ludzi cierpi biedę i głoduje. Zonabend przyjaźnił się z wieloma artystami, którzy próbowali w miarę swoich możliwości dokumentować życie w getcie.
W sierpniu 1944 r. został skierowany do grupy ok. 800 robotników pozostawionych do uporządkowania terenu getta. Udało mu się ukryć bardzo ważne dla funkcjonowania getta dokumenty, zdjęcia a nawet rysunki i obrazy znanych artystów z getta. Część papierów zakopał w słoikach, większe przedmioty schował w walizkach w wyschniętej studni. W styczniu 1945 r. odnalazł je. Część z nich przekazał Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej. Po wyjeździe z Polski w 1947 r., resztę materiałów oddał do Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie oraz do Żydowskiego Instytutu Naukowego (YIVO) w Nowym Jorku, gdzie tworzą kolekcję im. Nachmana Zonabenda.
Nota bibliograficzna:
- Web M., Guide to the Records of the Nachman Zonabend Collection 1939–1944 [online] http://findingaids.cjh.org/index2.php?fnm=Nachman_Zonabend&pnm=YIVO#a1 [dostęp: 02.02.2016].
