Halina Aszkenazy-Engelhard

Imię rozmówcy:

Halina

Nazwisko rozmówcy:

Aszkenazy-Engelhard

Alias rozmówcy:

Halina Ogonowska, „Halszka”

Badacz:

Klara Jackl

Operator:

Piotr Boruszkowski

Sygnatura:

438

Data nagrania:

21 kwietnia 2013

Miejsce nagrania:

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Czas trwania nagrania:

02:36:35

Format:

Wideo

Język nagrania:

polski

Prawa autorskie do nagrania:

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Projekt:

Ocalali podczas Zagłady

Tematy

Powstanie w getcie warszawskim, Emigracja, Getta, Getto warszawskie, II wojna światowa, Ocaleni z Zagłady, Powstanie w getcie, Udział w ruchu oporu.

Miejsca powiązane

Warszawa, Łódź.

Biogram rozmówcy

Halina Aszkenazy-Engelhard urodziła się 15 kwietnia 1924 r. w Warszawie. Jej ojciec był działaczem syjonistycznym, matka była nauczycielką i członkinią Polskiej Partii Socjalistycznej. W 1940 r. Halina Aszkenazy-Engelhard znalazła się w getcie. W kwietniu 1943 r. uciekła z transportu do KL Majdanek, później ukrywała się w Warszawie. Podczas Powstania Warszawskiego była sanitariuszką, następnie trafiła do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd została wywieziona do Niemiec. Po wojnie mieszkała w Łodzi, w 1947 r. wyemigrowała przez Francję do Palestyny. Była przewodniczącą Związku Żydów Warszawskich w Izraelu. Swoje wspomnienia zawarła w książkach Pragnęłam żyć. Pamiętnik; Dzień, noc, dzień; Spotkanie z losem, Warszawa – Paryż – Tel Awiw. W 2008 r. została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Halina Aszkenazy-Engelhard zmarła 2 października 2016 r. w Tel Awiwie.

O historii ocalenia Haliny Engelhard przeczytasz na portalu Polscy Sprawiedliwi: Historia Michała Kubackiego | Polscy Sprawiedliwi.

Opis sytuacji rozmowy

Rozmowę zarejestrowano w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Halina Aszkenazy-Engelhard przyjechała do Warszawy na obchody rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim.

Streszczenie

Informacje autobiograficzne, ojciec, mieszkanie w Warszawie, 00:00:00
Wspomnienie Janusza Korczaka, 00:05:47
Życie w pierwszych miesiącach II wojny światowej, przedszkole prowadzone przez matkę, początek tworzenia getta w Warszawie, szmuglerzy, szantażowanie przez Polaka, organizacja szmuglu, 00:09:14
Warunki życia w getcie, kwestia pomocy poza gettem, związek matki z nieżydowskim legionistą, reakcja rodziny, 00:18:27
Charakterystyka kulturowa rodziny, języki używane przez jej członków, 00:27:06
Edukacja rozmówczyni, 00:32:20
Warunki życia w getcie warszawskim, kradzież mienia, wyprzedawanie dobytku, 00:36:12
Początek akcji deportacyjnej w lipcu 1942 r., schronienie się w tzw. szopie przy ul. Leszno, pakowanie dobytku, sprzedaż rzeczy osobistych, łapanka, praca w szopie, 00:38:54
Choroba rozmówczyni, 00:50:43
Selekcja 18 stycznia 1943 r., opór w getcie, obawy przed kolejną akcją eksterminacyjną, 00:52:32
Selekcja w szopie w 1942 r., ukrywanie się, warunki życia, zdobywanie żywności, kolejne deportacje do obozu zagłady w Treblince, zamknięcie szopu, 00:55:27
Chęć organizacji samoobrony, odmowa przyjęcia do ŻOB, 01:05:48
Kuzynka Celina Enholc (pseudonim artystyczny: Ina Holska) – aktorka w teatrze, 01:07:25
Organizacja samoobrony, gromadzenie ostrych narzędzi, plany obrony, życie kulturalne (teatr, potańcówki, seans spirytystyczny), 01:09:37
Poszukiwanie schronienia poza gettem, pomoc udzielona przez ks. Michała Kubackiego, 01:15:07
Urodziny, 01:20:31
Wybuch Powstania w Getcie Warszawskim, ukrywanie się przed Niemcami, 01:22:13
Pojmanie przez Niemców i Ukraińców, załadunek na Umschlagplatz do wagonów, warunki w wagonie, zakup wody, 01:36:45
Ucieczka z pociągu, rozstanie z matką, 01:41:17
Pomoc udzielona przez Polaków, 01:43:38
Zagrożenie gwałtem i denuncjacją, 01:47:40
Wygląd i zachowanie uciekinierek jako czynniki stwarzające zagrożenie denuncjacją, 01:48:23
Przejazd do Warszawy, obława, zatrzymanie Celiny Enholc i dwóch innych uciekinierek, 01:50:14
Przyjazd do Warszawy, pomoc udzielona przez ks. Michała Kubackiego, wyrobienie fałszywych dokumentów, nauka katolickich modlitw, 01:53:30
Zagrożenie denuncjacją w związku z nieznajomością katolickich zwyczajów, 01:56:50
Poszukiwanie nowego schronienia, nocleg u znajomej, pobyt w schronisku dla bezdomnych na Lesznie, zagrożenie denuncjacją, 01:58:58
Kontakt z Majewską – żoną Jankiela Wiernika, schronienie w klasztorach przy ul. Freta i przy ul. Wroniej, siostra Bernarda, wystawienie fałszywych dokumentów, pobyt u Heni, 02:03:43
Wybuch Powstania Warszawskiego, wstąpienie do Armii Krajowej, 02:09:22
Wybuch i pożar w kamienicy przy ul. Twardej, 02:10:56
Początek Powstania Warszawskiego, udział w powstaniu, 02:13:41
Uhonorowanie Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, działalność w Związku Warszawiaków w Izraelu, działalność publicystyczna, znajomość z Marią Kaczyńską, 02:14:42
Wysiedlenie z Warszawy do obozu tranzytowego w Pruszkowie, rozstanie z Henią, spotkanie koleżanki Irki i jej znajomej Haliny, praca w fabryce w Berlinie, 02:17:16
Znajomość z Irką i Haliną, powrót do Warszawy w 1945 roku, 02:19:15
Obóz przejściowy w Wilhelmshaven, praca w zakładach Schwarzkopf w Berlinie, 02:23:24
Powrót do Warszawy w 1945 r., poszukiwanie członków rodziny, 02:24:17
Decyzja o wyjeździe do Łodzi, edukacja, tożsamość, obawy o bezpieczeństwo po pogromie kieleckim, oskarżenie o szpiegostwo, emigracja do Izraela, życie w Izraelu, 02:26:50
Refleksje związane z przyjazdem do Warszawy na 70. rocznicę wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim, tożsamość, 02:32:45