Barbara Góra
Tematy
Biogram rozmówcy
Barbara Góra urodziła się jako Irena Hochberg w 1932 roku w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Rodzina matki była religijna, w przeciwieństwie do rodziny ojca. Ojciec należał do Komunistycznej Partii Polski, pracował jako elektrotechnik. Przed wybuchem II wojny światowej Barbara Góra ukończyła pierwszą klasę szkoły podstawowej przy Alei 3 Maja, gdzie jako jedyna Żydówka w szkole spotykała się z antysemityzmem.
W 1940 roku rodzina Hochbergów przeniosła się do getta. Po jakimś czasie Barbara Góra została wyprowadzona na aryjską stronę, gdzie, przy pomocy różnych ludzi, często zmieniała kryjówki. W ten sposób przeżyli także jej rodzice i siostra.
Po wojnie wróciła do nauki – przez rok uczęszczała do Gimnazjum im. Narcyzy Żmichowskiej, a następnie do Gimnazjum im. Bolesława Limanowskiego (prowadzonego przez Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci). Zmiana szkoły była jej inicjatywą – chciała uczyć się w placówce, w której nie były prowadzone lekcje religii. Studiowała na wydziale rolnym Akademii Rolniczej im. Timiriazjewa w Moskwie. Po studiach pracowała w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin na Śląsku. Po dwóch latach wróciła do Warszawy i po jakimś czasie została redaktorką i tłumaczką w Resortowym Ośrodku Informacji przy Centralnej Bibliotece Rolniczej, a następnie w Redakcji Ekonomicznej Państwowego Wydawnictwa Rolniczego i Leśnego.
W latach 60. odwiedziła rodzinę mieszkającą w Izraelu. Jeszcze w latach 30. wyemigrowała tam rodzina jej matki, a w 1957 roku siostra jej ojca. Wbrew namowom izraelskiej rodziny, nie chciała opuścić Polski, którą uważała za swoją ojczyznę. Nawet wydarzenia Marca 1968, choć wywołały w niej szok i złość, nie skłoniły jej do emigracji. „Nie wyjdę stąd, ja im zażydzę ten kraj!”, zapewniła rodziców. W latach dziewięćdziesiątych zaangażowała się w początki działania stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu”, w ramach których często spotyka się z młodzieżą.
Opis sytuacji rozmowy
Streszczenie
- Wstępne informacje o części rodziny matki rozmówczyni, która wyjechała w latach 30. do Palestyny; 00:00:00
- Nawiązanie kontaktu między rodziną w Izraelu i rodziną rozmówczyni w Polsce po wojnie; wizyta rozmówczyni u ciotki ze strony ojca, która wyemigrowała do Izraela w 1957 roku; 00:01:04
- Nawiązanie kontaktu z nieznaną wcześniej rodziną matki podczas wizyty w Izraelu, poznanie nieznanych wcześniej kuzynów, m.in. Michaela Zifa, który napisał książkę o historii rodziny i podarował ją rozmówczyni; 00:02:05
- Pochodzenie rodziny matki z Warszawy; nazwisko panieńskie matki: Muzykant, nazwisko ojca: Hochberg; 00:04:00
- Okoliczności napisania książki o historii rodziny przez kuzyna Michaela Zifa; zamówienie przez rozmówczynię tłumaczenia z języka hebrajskiego na polski; 00:05:50
- Brak wcześniejszej znajomości historii rodziny ze strony matki; 00:07:20
- Emigracja ciotki ze strony ojca w 1957 roku; 00:08:45
- Religijność rodziny matki i brak religijności rodziny ojca; 00:09:00
- Wyjazd z Polski ciotki ze strony ojca z powodu strachu; traumatyczne przeżycia wojenne ciotki – śmierć jej córki i pierwszego męża; 00:10:46
- Brak planów emigracyjnych w rodzinie rozmówczyni; silne poczucie przynależności do Polski; odzyskanie części tożsamości żydowskiej dzięki poznaniu rodziny z Izraela; 00:13:28
- Niedowierzanie i złość jako reakcje rozmówczyni na wydarzenia Marca 1968; 00:14:25
- Sytuacja życiowa rozmówczyni w 1968; praca w wydawnictwie; sprzeciw dyrektora wydawnictwa wobec nagonki antysemickiej; 00:15:15
- Zaskoczenie nagonką antysemicką; 00:17:00
- Wrażenia z pierwszej wizyty w Izraelu – poczucie dyskomfortu w towarzystwie koleżanek cioci krytykujących Polskę; bezskuteczne namawianie rozmówczyni do pozostania w Izraelu; 00:17:55
- Wyjazd na studia do Moskwy; poczucie obcości poza krajem urodzenia; 00:20:08
- Przyczyny przywiązania do Polski; 00:21:30
- Doświadczenia wojenne a chęć emigracji; przeżycia wojenne ciotki; 00:22:02
- Pozytywne wspomnienia ze studiów w Moskwie; 00:24:05
- Praca w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin na Śląsku; 00:25:15
- Brak kontaktu ze środowiskiem żydowskim po wojnie; uczęszczanie do szkoły Towarzystwa Przyjaciół Dzieci – ucieczka przed szkołą katolicką; 00:26:20
- Antysemityzm w szkole przed wojną – dokuczanie, przezwiska; 00:28:45
- Wybór rozmówczyni, aby nie chodzić na lekcję religii; status religii w szkole po wojnie; 00:31:10
- Prośba o przeniesienie do szkoły, w której nie uczono religii z powodu antysemickich wypowiedzi księdza katechety; 00:33:20
- Świecka i komunistyczna rodzina ojca; 00:34:45
- Brak różnic między domem rozmówczyni i polskimi domami; brak wychowania religijnego i celebrowania świąt; 00:35:45
- Wpływ doświadczeń wojennych na dorastanie po wojnie; 00:38:15
- Brak wspominania wojny w rodzinie; żal rozmówczyni, że nie zadawała pytań rodzicom; 00:40:05
- Nagonka antysemicka – szok, przyzwoite postawy, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, pomoc dyrektora dla wyrzuconego pracownika, 00:41:25
- Wyjazdy znajomych z Polski; 00:44:10
- Reakcje rodziców na wydarzenia Marca 1968; 00:44:55
- Zdanie przez ojca po wojnie egzaminu inżyniera praktyka i praca w Spółdzielczym Biurze Projektów; 00:45:55
- Przedwojenne poglądy komunistyczne ojca i wychowanie rozmówczyni zgodnie z nimi; 00:51:35
- Bezpieczna pozycja ojca jako weterana komunistycznego; 00:53:18
- Swobodna korespondencja z rodziną w Izraelu po 1968 roku; 00:55:15
- Doniosłość założenia stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu”, dołączenie do wycieczki do Izraela na zaproszenie koleżanki pracującej w Żydowskim Instytucie Historycznym; 00:57:33
- Cele stowarzyszenia – założenie wspólnoty, potrzeba poczucia przynależności; 01:01:25
- Brak zainteresowania kontaktami ze środowiskiem żydowskim; wzmocnienie poczucia tożsamości żydowskiej po wydarzeniach Marca 1968; 01:02:25
- Początki stowarzyszenia „Dzieci Holocaustu”; pierwsze działania; 01:04:45
- Podwójna tożsamość; 01:06:35
- Konieczność walki z antysemityzmem; motywacja do aktywności; spotkania z młodzieżą; 01:10:45