Pierwsi Żydzi w Biskupicach pojawili się najprawdopodobniej po 1634 roku. Wcześniej biskupi krakowscy nie pozwalali na osiedlanie się w mieście ludności żydowskiej. W 1685 r. w mieście istniało 18 domów chrześcijańskich oraz 5 żydowskich.

Po raz pierwszy Żydzi pojawiają się w dokumentach z połowy XVIII wieku. W 1787 r. w Biskupicach żyło 459 osób, z czego 173 to osoby wyznania mojżeszowego (37% ogółu mieszkańców). Liczebność przeciętnej rodziny katolickiej wynosiła w tym okresie 6,3 osoby, z kolei żydowskiej – ponad 10 osób.

W 1827 r. w Biskupicach mieszkało 520 osób, w tym 139 Żydów (26%)[1.1]. W 1860 r. w Biskupicach mieszkało 812 osób, w tym 262 miało pochodzenie żydowskie (32%)[1.2]. Ludność żydowska zajmowała się głównie krawiectwem, handlem drobiem, bydłem oraz solą. Z kolei ludność polska – głównie uprawą roli. W 1897 r. w miasteczku mieszkało 543 Żydów na 1476 mieszkańców (36,8%)[1.3].

W okresie międzywojennym pod nadzorem gminy znajdowała się drewniana synagoga (spłonęła w 1921 r., a w jej miejscu w 1926 r. wystawiono nową, murowaną bożnicę), bet midrasz, budynek kahału, mykwa, rzeźnia rytualna oraz dwa cmentarze: stary – już nie użytkowany oraz nowy, założony prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku.

W 1921 r. w Biskupicach mieszkało 885 osób, w tym 129 Żydów (14%). Zaznaczył się duży spadek liczebności społeczności, związany z masowymi wyjazdami w okresie pierwszej wojny światowej). W 1930 r. personel gminy stanowili: Hersz Friedling – rabin, Jankiel Dawid Laks (zam. w Puchaczowie) – pomocnik rabina, Froim Hercug – rzezak, Josef Brikman – pomocnik rzezaka i kantor, Szlama Feferkorn (zam. w Puchaczowie) – pomocnik rzezaka, Judesa Friedling – sekretarz. W tym roku zmarł inny rzezak, nazwiskiem Federmeser[1.4].

W okresie okupacji niemieckiej, w latach 1940–1942, funkcjonowało getto. Niemcy zniszczyli synagogę, a także należące do Żydów domy mieszkalne. Macewy ze zdewastowanych cmentarzy wykorzystali do utwardzania dróg w mieście. Większość ludności żydowskiej Biskupic zginęła w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Majdanek.

Po 1945 r. społeczność nie odrodziła się.

Bibliografia

  • Biskupice, [w:] Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, t. I, red. Sh. Spector, G. Wigoder, New York 2001, s. 152.
  • Studziński J., Biskupice – studium historyczne urbanistyka, Lublin 1983.
Drukuj
Przypisy
  • [1.1] Przesmycka E., Przeobrażenia zabudowy i krajobrazu miasteczek Lubelszczyzny, Lublin 2001, s. 262.
  • [1.2] Miasteczko rolnicze Biskupice w latach 60-tych XIX wieku, „Panorama Trawnik" 1997, r. 3, nr 2, s. 8.
  • [1.3] Biskupice, [w:] Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, t. I, red. Sh. Spector, G. Wigoder, New York 2001, s. 152.
  • [1.4] Archiwum Państwowe w Lublinie, Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Społeczno-Polityczny, sygn. 801