W sąsiedztwie obecnego Gostynina w VI-VII w. istniała osada i wczesnośredniowieczny gród. Gostynin pojawia się w źródłach pisanych od 1279 r. Od 1329 r. występuje jako stolica kasztelanii i ziemi.

W 1382 r. książę Siemowit IV nadał osadzie prawo miejskie chełmińskie i zrównał w przywilejach z Płockiem. Kazimierz Jagiellończyk potwierdził wcześniejsze przywileje i nadał nowe. Podobnie uczynił w 1520 r. Zygmunt I. Od 1611 r. wieziono w gostyńskim zamku cara Wasyla Szujskiego z jego braćmi Dymitrem i Iwanem. Miasto korzystało z położenia przy szlaku handlowym z Pomorza na Ruś.

W 1565 r. Gostynin miał 256 domów i liczył 187 rzemieślników. Został zniszczony wraz z zamkiem, w czasie najazdu szwedzkiego w XVII w. W 1660 r. pozostało 20 domów, a na 50 włókach ziemi było zaledwie 5 osiadłych rodzin. Miasto powoli się odbudowywało. W 1777 r. istniały 43 domy, w 1794 - 89. Miasto ucierpiało w czasie przemarszu wojsk w 1809 r. Zniszczeń dopełnił pożar.

W 1820 r. miasto miało 105 domów. Rozwojowi sprzyjało sprowadzenie do miasta w 1824 r. 105 niemieckich sukienników. Założono folusz, postrzygalnię sukna i farbiarnię. Wybudowano 2 cegielnie, 2 garbarnie i warsztaty sukiennicze.

W 1925 r. miasto uzyskało połączenie kolejowe z Płockiem i Kutnem. W 1928 r. było czynnych 300 warsztatów rzemieślniczych, w tym 1/3 stanowiły szewskie i krawieckie. W czasie II wojny światowej zniszczeniu uległo 15% zabudowy. Po jej zakończeniu rozwijano istniejący przemysł elektrotechniczny, spożywczy, budowlany[[refr:"nazwa"|Miasta polskie w tysiącleciu, t. 2 Wrocław-Warszawa-Kraków Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo 1967, s. 467-468; Jerzy Kwiatek i Teofil Lijewski, Leksykon miast polskich, MUZA S.A. Warszawa 1998, s. 206-207.]].

 Położenie geograficzne i administracyjne:

Do XVIII Królestwo Polskie, województwo rawskie (od XV w.)

1793-1807 Prusy, Prowincja Prusy Południowe, departament piotrkowski, powiat gostyniński

1807-1815 Księstwo Warszawskie

1815-1918 Rosja (Królestwo Polskie),

1918-1939 Polska, województwo warszawskie, powiat gostyniński

1939-1945 Niemcy (III Rzesza), Prowincja „Kraj Warty“, rejencja inowrocławska, powiat gostyniński

1945-1975 województwo warszawskie

1975-1998 województwo płockie

Od 1999 województwo mazowieckie, powiat gostyniński