Drugi chronologicznie cmentarz żydowski w Głogowie został założony w XVII w. z inicjatywy Israela Benedicta i Michaela Sachsa. W 1622 r. obaj zwierzchnicy gminy zwrócili się do cesarza Ferdynanda II, który został nowym zwierzchnikiem Śląska, o pozwolenie na założenie miejsca pochówku w obrębie jurysdykcji zamkowej. Cmentarz umiejscowiony był przy drodze do Biechowa, na należącym do Biechowa gruncie (tzw. Zehnthof) i przetrwał do 1666 roku. Jego część już wcześniej uległa zniszczeniu w związku z rozbudową fortyfikacji.

W 1666 r. w bezpośrednim sąsiedztwie wyżej wymienionej parceli cmentarnej gmina żydowska zakupiła od pani von Reischewitz – właścicielki Bojanowa i Kamiony – grunt pod założenie miejsca grzebalnego. Znajdował się on w pobliżu fosy miejskiej, strzelnicy i Odry. W 1685 r. głogowscy Żydzi powiększyli cmentarz dokupując drugą parcelę. Kolejne powiększenie nekropolii miało miejsce w 1716 r., kiedy od barona Heinricha von Tracha zakupiono trzecią parcelę na tzw. Tschammerhofie. Gmina żydowska zapłaciła właścicielowi 160 talarów, a umowę w jej imieniu podpisali m.in. Israel Jeitel, Lammel Aron, David Salomon, Löbel Moyses, Joachim Han, Benjamin Frenckel i Gabriel Michael. Pięć lat później ten sam właściciel sprzedał gminie żydowskiej czwartą parcelę, co jednak spotkało się ze sprzeciwem ze strony magistratu głogowskiego, który sugerował, że zakupem tej nieruchomości mogliby być zainteresowani mieszczanie głogowscy. Ostatecznie sprzedaż została zatwierdzona w 1724 roku. W tym samym roku wydano cesarską rezolucję, na podstawie której na cmentarzu żydowskim w Głogowie zakazany był – pod groźbą kary w wysokości 1000 talarów – pochówek zamiejscowych Żydów. Zakaz ten wynikał z faktu, że na poprzednim cmentarzu żydowskim wielokrotnie zdarzały się pochówki Żydów spoza Głogowa.

Koszt użytkowania cmentarza żydowskiego początkowo wynosił 60 florenów, z czasem podniesiono go do 60 talarów. Oprócz tego głogowscy Żydzi musieli ponosić koszty związane z udostępnieniem drogi na cmentarz przebiegającej przez teren twierdzy (zwanej żydowską ścieżką). Opłata ta wynosiła 12 talarów i uiszczana była na rzecz komendanta twierdzy.

Cmentarz został zniszczony w czasie I wojny śląskiej, kiedy wojska pruskie oblegały twierdzę głogowską i dokonywano niwelacji terenów przed fortecą. 10 grudnia 1740 r. jego teren został zrównany z ziemią.

Tamara Włodarczyk

Bibliografia

• Adamska D., W sprawie lokalizacji cmentarzy żydowskich na średniowiecznym Śląsku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2018, nr 66.
• Berndt R., Geschichte der Juden in Gross-Glogau, Glogau 1873.
• Blaschke J., Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, mit 84 Bildern, Karten und Plänen, Glogau 1913.
• Brann M., Geschichte der Juden in Schlesien, Breslau 1896–1917.
• Lucas F. D., Heitmann M., Żydzi głogowscy. Dzieje i kultura, Głogów 2013.
• Rosenthal F., Najstarsze osiedla żydowskie na Śląsku, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1960, nr 34.
• Wodziński M., Hebrajskie inskrypcje na Śląsku XIII–XVIII wieku, Wrocław 1996.