Cmentarz żydowski w Józefowie został założony zapewne tuż po lokacji Józefowa (1725 r.), na południe od centrum, poza granicami miasta. Znajduje się na zboczu stromego wzniesienia, przy drodze wiodącej w kierunku kamieniołomów.

Najwcześniejsze źródło potwierdzające istnienie nekropolii to zachowany nagrobek datowany na 1737 r. W 1848 r. cmentarz został powiększony od strony wschodniej. Był otoczony kamiennym murem z bramą od strony miasta. Większość macew wykonano z wapienia wydobywanego z miejscowego i kamieniołomu. Ostatni udokumentowany pochówek odbył się na nim w 1943 r.

Cmentarz został zniszczony w czasie II wojny światowej przez Niemców, którzy wykorzystali część macew do utwardzania dróg. Także po wojnie nagrobki były rozkradane z przeznaczeniem na cele budowlane.

Jest to jeden z największych cmentarzy żydowskich na Lubelszczyźnie. Na powierzchni ok. 1 ha zachowało się kilkaset macew, z których najstarsza pochodzi z 1737 r. Na macewach znajdują się inskrypcje w języku hebrajskim, zachowały się także ślady polichromii. Macewy ustawione są w nietypowy sposób, tzn. w kierunku zachodnim. W odrębnych kwaterach chowano mężczyzn, kobiety i dzieci.

W 2003 r. nekropolię uporządkowała młodzież z warszawskich liceów, wydano też broszurkę poświęconą cmentarzowi i ustawiono tablicę informacyjną.

Wlatach 2006-2008 cmentarzem opiekowała się młodzież z liceum w Józefowie w ramach projektu „Przywróćmy pamięć” Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Od 2008 r. cmentarz jest regularnie sprzątany przez służby porządkowe urzędu miasta.

W 2015 r. Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego we współpracy z ESJFGemeinnützige GmbH zur Erhaltung ur Jüdischer Friedhöfe in Europa ogrodziła cmentarz.

Bibliografia:
Kubiszyn M., Śladami Żydów. Lubelszczyzna, Lublin 2011, s. 157.

 

Cmentarz został umieszczony w spisie zabytków, nr rej.: A/438 z 2.06.1969

Drukuj