Cmentarz żydowski w Koźminie Wielkopolskim znajduje się w Orli, przy ul. Wierzbowej, w Lasku Orlińskim. Dojazd do niego wyznakowany jest już od strony drogi nr 15, a przed samą bramą znajduje się mały parking. Uwaga, osoby mające alergię na jad pszczół! W głębi cmentarza wznosi się kilka uli, jest też gniazdo w drewnianym magazynku; występuje tam spora ilość tych owadów.

Cmentarz żydowski w Koźminie jest jedną z największych i najlepiej zachowanych żydowskich nekropolii w Wielkopolsce. Jego powstanie umożliwił właściciel miasta Kazimierz Nestor Sapieha, który w końcu XVIII w. ofiarował grunt w lesie Koszewiec w sąsiedztwie Orli. Obejmuje powierzchnię 0,5206 ha (działka 261/1). W 1872 r. przeniesiono na nią, po ekshumacji z likwidowanego starszego cmentarza, szczątki pogrzebanych, które złożono w zbiorowej mogile nr 446 z datą 17 Siwan 5629 (1869). W trzeciej lub czwartej ćwierci XIX w. wzniesiono po stronie południowej murowany dom grabarza (obecnie prywatny dom mieszkalny), wcześniej powstał w zachodniej części drewniany dom przedpogrzebowy (rozebrany w latach 50. XX w.).

W czasie II wojny światowej nekropolia uległa częściowej dewastacji. Zabrano lampy, przedmioty metalowe (medaliony, łańcuchy, tablice). Część macew została obalona, jednak decyzji o likwidacji nekropolii Niemcy nie zrealizowali. W latach 90. XX w. z inicjatywy Jerzego Fornalika (nauczyciel w Borzęciczkach), teren uporządkowano, wykonano nowe ażurowe ogrodzenie. W trakcie inwentaryzacji przeprowadzonej na cmentarzu w sierpniu 2020 r. przez Stowarzyszenie Krotochwila odkryto 511 miejsc pochówku, zlokalizowano 373 nagrobki, z tego opublikowano 119 z nich. Najstarszy pochodzi z 1801 r., najstarsza macewa z 1806 r. upamiętnia pochówek Jehudy, najmłodsza z 1969 r. – Nathana Mośkiewicza (jedyny pochówek po II wojnie).

Cmentarz ulokowano na planie zbliżonym do prostokąta nierównobocznego o wymiarach 80 x 70 m; jest otoczony dawnym rowem z trzech stron, z wyjątkiem granicy z obejściem domu byłego grabarza. W narożniku południowo-wschodnim zlokalizowano nową metalową bramę wejściową symbolizującą menorę. Nagrobki są ulokowane w sposób zwarty w rzędach (zwłaszcza te z końca XIX wieku), blisko siebie; jedynie w części dziecięcej północno-wschodniej usytuowanie nagrobków jest swobodne, jednak w ramach pewnego porządku. Wysokość nagrobków waha się od kilkudziesięciu centymetrów (dziecięce) do ok. 160–170 centymetrów. Większość macew wykonano z piaskowca. Najstarsze wydają się skromne, choć zawierają wiele inskrypcji i ornamentów; napisy na nich są w języku hebrajskim. Od lat 30. XIX w. pojawia się bogatsza ornamentyka, coraz częściej, obok hebrajskiego, w inskrypcjach zaczęto dodawać w języku niemieckim informacje o personaliach zmarłego, dacie urodzin i śmierci. Z czasem marginalizacji ulega tekst hebrajski na rzecz niemieckiego, na niektórych napisy są tylko po niemiecku. Zaczęto także wykorzystywać, obok piaskowca, nowe materiały w postaci białego marmuru i czarnego granitu. Na przełomie XIX i XX w. w kilku przypadkach nawiązano do klasycystycznych wzorców z cmentarzy chrześcijańskich w postaci stylizowanego portyku z kolumnami i tympanonem czy złamanej kolumny. Odrębną grupę stanowią stylizowane sarkofagi z inskrypcjami w języku niemieckim. Na cmentarzu pochowano rabinów Salomona ben Meira Radta i dr. Dawida Gersona, hebraistę Isaaka Goldbauma, talmudystów Abrahama Lippmana i Mordchaja Beisera, nauczyciela Abrahama Silbersteina, przewodniczących gminy Abrahama Mathiasa i Abrahama Horwitza.

W dniu 18 maja 2011 r. cmentarz decyzją Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu wpisano do rejestru zabytków (nr 838/Wlkp/A).

Drukuj