Nowy cmentarz żydowski został założony w 1829 r. na terenie znajdującym się poza ówczesnymi granicami miasta. Ok. 1839 r. cmentarz otoczono murem. W kolejnych latach powiększano jego teren, dokupując działki. W 1918 r. od północy przyłączono działkę, na której urządzono cmentarz wojskowy.

W czasie II wojny światowej cmentarz został po raz ostatni powiększony. Nekropolia była czynna jeszcze w czasie funkcjonowania getta lubelskiego. Chowano na nim ofiary niemieckiego terroru oraz zmarłych z przyczyn naturalnych. W 1942 r. cmentarz został zdewastowany przez Niemców. Macewy zostały użyte do utwardzenia tzw. Czarnej Drogi w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Po zakończeniu wojny z nowego kirkutu pozostał tylko pusty plac, fragment muru oraz zniszczone ohele: zmarłego w 1933 r. rabina Meira Szapiro oraz rodziny Eigerów.

W latach 60. XX w. władze miasta wydały zezwolenie na budowę drogi przez środek cmentarza. W ten sposób teren został podzielony na dwa place o powierzchni 3,5 ha każdy. Pod koniec lat 80. XX w. cmentarz objęła opieką Fundacja Sary i Manfreda Frenklów, zaś w 1989 r. nastąpiło wpisanie obiektu do rejestru zabytków.

Wydzielona część cmentarza jest cały czas czynna i używana przez lubelską Filię Gminy Żydowskiej w Warszawie jako miejsce pochówków. Znajdują się na nim liczne zbiorowe mogiły z czasów II wojny światowej, ok. 50 współczesnych nagrobków oraz 2 pomniki poświęcone ofiarom hitleryzmu.

Wejście na cmentarz wiedzie przez bramę od strony ul. Walecznych. Na wprost wejścia znajduje się synagoga, pełniąca jednocześnie funkcję Izby Pamięci. Klucz do synagogi udostępnia dozorca mieszkający na zapleczu budynku. W ascetycznie urządzonym wnętrzu synagogi znajduje się pulpit oraz aron ha-kodesz z parochetem ufundowanym przez Or Nachayim z Bnei Brak w Izraelu. Synagoga mieści również wystawę poświęconą historii cmentarzy żydowskich Lublina, przygotowaną przez Roberta Kuwałka.

Ścieżka na tyłach synagogi wiedzie na wydzieloną część cmentarza. Za furtką, po prawej stronie przy ogrodzeniu złożono dziesiątki macew, zabranych przez Niemców z cmentarzy żydowskich Lublina w czasach II wojny światowej i odzyskanych po wyzwoleniu. Zwraca uwagę biały nagrobek, pochodzący z kwatery wojskowej urządzonej na cmentarzu przy ul. Walecznych podczas I wojny światowej.

Po drugiej stronie pustego dziś placu stoi fragment muru. Jest to zbiorowa mogiła 190 osób, zamordowanych przez Niemców w dniu 9 listopada 1942 r. podczas likwidacji getta szczątkowego na Majdanie Tatarskim. Ciała ofiar odnaleziono w latach 80. podczas prac budowlanych i po ekshumacji przeniesiono na teren cmentarza.

Kilkanaście metrów w bok znajdziemy mogiły żydowskich żołnierzy wojska polskiego poległych w latach 1939–1944 oraz jeńców z obozu pracy przymusowej przy ul. Lipowej 7. W tym miejscu po wyzwoleniu wzniesiono pomnik w kształcie macewy, z wyrytą na nim menorą. Umieszczona poniżej tablica wymienia nazwiska zidentyfikowanych ofiar. Prawdopodobnie tu pochowano Leona (właśc. Lejba) Feldhendlera, jednego z przywódców buntu w obozie w Sobiborze, zabitego w Lublinie w 1945 roku. Dokładna lokalizacja jego grobu jest dziś nieznana.

Ten sektor cmentarza współcześnie wykorzystywany jest do pochówków lubelskich Żydów. Pochowano tu m.in. Józefa Honiga, wieloletniego opiekuna cmentarza żydowskiego na Kalinowszczyźnie. W centralnej części wznosi się pomnik nawiązujący formą do menory, stojący nad zbiorowym grobem dzieci i ich opiekunek z żydowskiego sierocińca przy ul. Grodzkiej, rozstrzelanych przez Niemców 29 marca 1942 r. w dzielnicy Tatary. Zwłoki ofiar ekshumowano w 1947 roku.

Nieco dalej odnajdziemy niewielki budynek – ohel rabina Meira Szapiry, założyciela Jesziwy Mędrców Lublina. W 1954 r. zwłoki słynnego rabina przeniesiono na cmentarz Ha-Menuchot w Jerozolimie. Na miejscu dawnego ohelu cadyka Eigera, w 1959 r. stanął nowy, znacznie skromniejszy obiekt. Obok znajduje się czarny pomnik stojący na grobie dr. Mojżesza Zajdmana, przywódcy lubelskiej Organizacji Syjonistycznej.

Wąski chodnik przy wewnętrznej stronie muru od strony ul. Walecznych wiedzie wokół cmentarza. Ogrodzenie stanowią przęsła w kształcie menor i macew, do których przytwierdzono tablice upamiętniające ofiary Zagłady. Na końcu ścieżki, w północno-wschodnim narożniku cmentarza od strony ul. Andersa, znajduje się ohel zmarłego w 1888 r. cadyka Jehudy Lejba Eigera, wnuka Akiby Eigera z Poznania i jego potomków (zmarłego w 1900 r. Cadoka Kohena syna Jakuba, zmarłego w 1914 r. cadyka Abrahama syna Judy Lejba Eigera oraz Izraela Noe syna Abrahama Eigera). Ohel jest zamknięty, klucz udostępnia dozorca cmentarza.

Po drugiej stronie ul. Andersa rozciąga się skwer, stanowiący drugą część cmentarza, pozbawioną nagrobków. Zarys granic oznaczono pojedynczymi przęsłami ogrodzenia w formie macew. W jego centralnej części Fundacja Sary i Manfreda Bass-Frenklów wzniosła pomnik poświęcony Żydom lubelskim. Umieszczono w nim przywiezione z obozu na Majdanku prochy żydowskich więźniów, a w jedną ze ścian wmurowano fragmenty odzyskanych macew. Niestety, dziś pomnik jest miejscem libacji i spotkań miejscowego elementu. Na tablicy pamiątkowej nieznani sprawcy namalowali swastykę.

W 1991 r. ukończono na nowym cmentarzu prace renowacyjne finansowane przez Fundację Sary i Manfreda Frenklów. Teren został ogrodzony, odbudowano ponownie zdewastowany ohel Eigerów, wzniesiono również budynek pełniący rolę izby pamięci i niewielkiej synagogi. Upamiętnia ona rodziny fundatorów – Bassów i Frenklów. Izbę Pamięci można zwiedzać codziennie. Klucz znajduje się u osób nadzorujących cmentarz (parter Mauzoleum)[1.1].

W październiku 2010 r. w warszawskim Centrum Sztuki Współczesnej została otwarta wystawa Macewy codziennego użytku, prezentująca fotografie żydowskich nagrobków, wykorzystanych do utwardzania dróg, budowy piaskownic, obór etc. Na wystawie znalazła się także fotografia wykonanej z macew tarczy szlifierskiej, odnalezionej na terenie Lublina.

Spis macew z cmentarza żydowskiego w Lublinie jest dostępny na stronie Fundacji Dokumentacji Cmentarzy Żydowskich w Polsce.