Stary cmentarz żydowski otwarto na Fijewskim Wzgórzu (Fijewskiej Górce) przy drodze do Janowa jeszcze w XVIII w. – później cały pagórek zwano Juden Berg (Żydowską Górą). Nekropolię założono na planie zbliżonym do kwadratu o pow. ok. 0,2 ha. Do dnia dzisiejszego znajdują się tutaj jedne z najstarszych w tym rejonie Polski macewy, mające formy dużych kamieni, o nieobrobionych powierzchniach, jedynie z wyrytymi inskrypcjami grobowymi. Zlokalizowane były tutaj także młodsze nagrobki, również groby otoczone żelaznymi ogrodzeniami. W 1892 r. na cmentarzu znajdowały się naziemne konstrukcje ok. 50 grobów. Cmentarz był otoczony murem ceglanym z żelazną bramą. W 1939 r. jego wartość oceniano na 1 500 zł. Podczas II wojny światowej nekropolia została zdewastowana przez Niemców.

Współcześnie teren jest silnie zarośnięty krzakami. Zachowały się kamienne relikty ośmiu nagrobków, w tym in situ trzech „kamieniokształtnych” macew.

Bibliografia:

  • Chamot M., Gmina wyznaniowa żydowska w Brodnicy w latach 1920-1939, [w:] Gminy wyznaniowe żydowskie w województwie pomorskim w okresie międzywojennym (1920-1939), red. J. Sziling, Toruń 1995, s. 108.
  • Knercer W., Cmentarze żydowskie na terenie województwa olsztyńskiego. Historia, stan obecny, [w:] Cmentarze żydowskie, Studia z dziejów kultury żydowskiej w Polsce, t. 2, red. J. Woronczak, Wrocław 1995, ss. 137, 139. 
  • Wołos M., Cmentarze żydowskie w województwie pomorskim w latach 1920-1939, [w:] Gminy wyznaniowe żydowskie w województwie pomorskim w okresie międzywojennym (1920-1939), red. J. Sziling, Toruń 1995, s. 228.

 

Drukuj