Pierwsze wzmianki o osadzie targowej Lesnicie pochodzą z r. 1217. Lokacja miasta nastąpiła w 1290 r. na prawie niemieckim. Miasto rozwijało się jako duży ośrodek handlu i rzemiosła.

Od 1327 r. Leśnica znajdowała się pod panowaniem Czech i dzieliła losy polityczne Śląska. W 1384 r.  posiadała mury obronne z trzema bramami, pomimo to, w 1429 r. Leśnicę spalili husyci.

W 1451 r. wielki pożar zniszczył całe miasto. W 1526 r. Leśnica wraz z całym Śląskiem przeszła pod władanie Habsburgów. W latach 1650–1807 miasto było własnością rodziny Colonna ze Strzelec Opolskich.

W 1720 r. w Leśnicy żyło 755 mieszkańców. W 1742 r. miasto znalazło się w granicach Prus, pod niemiecką nazwą Leschnitz. W 1749 roku na Górze Świętej Anny wybudowano klasztor franciszkanów, który stał się punktem masowych pielgrzymek. Obsługa pielgrzymów była ważnym elementem gospodarki Leśnicy. W 1787 r. w mieście żyło 656 mieszkańców.

Podczas wojen napoleońskich, w latach 1807–1808 w Leśnicy stacjonowały wojska bawarskie, a w 1813 r. – wojska rosyjskie. W 1809 r. w mieście żyło 763 mieszkańców, w 1843 r. – 1 272, a w 1875 r. – już 1 500.

W okresie międzywojennym, w wyniku plebiscytu 1921 r. Leśnica pozostała w granicach Niemiec. Podczas III powstania śląskiego doszło do ciężkich walk w rejonie Góry Świętej Anny. W 1925 r. w Leśnicy żyło 1 569 mieszkańców. Niewielkie ożywienie gospodarcze nastąpiło po 1934 r., kiedy Leśnica uzyskała połączenie kolejowe z Kędzierzynem i Strzelcami Opolskimi. W 1936 roku naziści zmienili nazwę miasta na Bergstadt.

We wrześniu 1940 roku utworzono obóz pracy przymusowej dla Żydów na Górze Świętej Anny (średnio 400–500 więźniów). W grudniu 1940 r. podobny obóz powstał przy wsi Dolna. Robotnicy żydowscy (z Polski, Belgii, Holandii i Francji) pracowali przy budowie autostrady z Wrocławia do Gliwic. Po 1943 r. więźniów dowożono także do pracy w zakładach koksochemicznych w Zdzieszowicach. Zmarłych grzebano w masowych grobach w lesie obok obozu na Górze Świętej Anny. Od września 1944 do stycznia 1945 r. przeprowadzono likwidację obozów; więźniów wywieziono do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, a później ewakuowano ich na Zachód.

W styczniu 1945 roku Leśnicę zajęły wojska radzieckie. Doszło wówczas do licznych mordów i podpaleń w mieście. Następnie Leśnica została przyłączona do Polski.

Bibliografia

• Głowacki H., Dzieje Leśnicy w epoce feudalnej [w:] Szkice z dziejów Leśnicy, Opole 1977, s. 21
• Senft S., Tomczyk D, Podczas II wojny światowej [w:] Szkice z dziejów Leśnicy, Opole 1977, s. 129
• Wokół Góry Świętej Anny. Krótka monografia gminy Leśnicy, Leśnica 2005.