Dzieje społeczności żydowskiej w Pławnie często łączy się z żydowskimi mieszkańcami pobliskich Gidel. Niewielka grupa Żydów osiadła tu XVIII wieku. Byli to głównie drobni handlarze i rzemieślnicy, zamieszkali przy ul. Młynarskiej. W 1897 r. było ich 752, co stanowiło 53% ogółu ludności. Przed pierwszą wojną światową powstała jesziwa, założona przez rabina Icchaka Mordechaja Rabinowicza.

W miasteczku dochodziło do aktów o charakterze antysemickim. Wedle księgi pamięci Radomska i okolic (Sefer yizkor le-kehilat radomsk ve ha-sviva) miały one związek z funkcjonowaniem ośrodka pielgrzymkowego w Gidlach. Gdy na dzień św. Jacka zjeżdżały tłumy wiernych na odpust, chłopi często upijali się, wybijali szyby w żydowskich sklepach i okradali je. W 1939 r. w Pławnie mieszkało już tylko 400 Żydów.

Po nastaniu okupacji niemieckiej, społeczność żydowska została poddana reżimowi obozu pracy. Rozpoczęły się też prześladowania. Jednym pierwszych zamordowanych, już 4 września 1939 r., był założyciel i kierownik jesziwy rabin Rabinowicz. Wraz z nim zginęły jeszcze także inne osoby (wedle księgi pamięci: Lejbusz Tajchner, Hela Geldbart, Naftali Orbach[1.1]). Niemcy zmusili Żydów do niewolniczej pracy fizycznej przy regulacji Warty, płynącej na zachód od Pławna. Sprowadzono tu także Żydów z okolicznych miejscowości, którym nakazano mieszkać w stodołach.

W 1941 r. pierwsi Żydzi z Pławna i Gidel trafili do niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz. Wszyscy przetrzymywani w miasteczku 9 października 1942 r. zostali wypędzeni ze swych domów, przewiezieni do getta w Radomsku, skąd 10–12 października 1942 r. wraz z radomszczańskimi Żydami Niemcy wysłali ich do komór gazowych w Treblince.

Bibliografia

• Plawno, [w:] The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, t. 2, red. Sh. Spector, G. Wigoder, New York 2001, s. 999.
• Sefer yizkor le-kehilat radomsk ve ha-sviva, red. L. Losh. Tel Aviv 1967, s. 486.