Cmentarz żydowski w Rzepinie (ul. Poznańska)

Cmentarz żydowski w Rzepinie położony jest we wschodniej części miasta, przy szosie z Rzepina do Torzymia (ul. Poznańska), ok. 100 m na północny wschód od Ronda Poznańskiego. Administracyjnie jest to już teren wsi Lubiechnia Wielka – działka nr 12, należąca do Skarbu Państwa (Lasy Państwowe, Nadleśnictwo Rzepin, oddz. 330). Lokalizację cmentarza można znaleźć na niemieckich mapach topograficznych Messtischblatt z 1927 i 1944 roku.

Cmentarz został założony w połowie XIX wieku. Wiadomo, że funkcjonował jeszcze w latach 30. XX wieku. Pierwotnie otoczony był murem, a wejście znajdowało się od strony południowo-zachodniej. Uległ dewastacji – zapewne po nocy kryształowej w 1938 roku.

Możliwe, że w nieoznakowanych grobach zbiorowych spoczywają tu zmarli do lata 1943 r. żydowscy robotnicy przymusowi, pochodzący z Łodzi i gett „Kraju Warty”, zatrudnieni w dwóch sąsiadujących z Rzepinem obozach pracy, obsługujących budowę tzw. Autostrady Rzeszy z Frankfurtu nad Odrą przez Poznań do Łodzi.

20 czerwca 1972 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze wydało decyzję o zgodzie na przedterminową likwidację cmentarzy żydowskich w Słubicach i Rzepinie, w celu stworzenia na ich obszarze nowych miejskich terenów zielonych. W ślad za tym zniszczeniu uległ mur wokół cmentarza, a ocalałe nagrobki zostały wedle relacji mieszkańców wrzucone do dołu po drugiej stronie szosy z Rzepina do Torzymia.

Obecnie teren cmentarza porośnięty jest młodym lasem. Na powierzchni 0,1 ha zachowało się zaledwie kilkanaście fragmentów macew (jedyny datowany pochodzi z 1880 roku). Szereg kamieni, może pozostałych po nagrobkach, można znaleźć w obniżeniu terenu, sąsiadującym z ogrodzeniem osiedla nowych domków z adresami przy ul. Paderewskiego.

W 2023 r. nekropolia została oznakowana w ramach programu opisu i oznakowania cmentarzy żydowskich w Polsce, prowadzonego przez Muzeum Historii Żydów Polskich i Narodowy Instytut Dziedzictwa z inicjatywy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.