Tereny, na których ulokowano Tyczyn zostały przyłaczone do Polski w 1341 r. Miasto założone zostało na podstawie przywileju króla Kazimierza Wielkiego, wystawionego 14.03.1368 roku na zamku w Niepołomicach[1.1]. Król zezwolił niejakiemu Bartoidowi, lokować miasto Tyczcin w lasach nad rzeczka Białą (dawna nazwa Strugu), nieopodal starej wsi o tej samej nazwie. Miasto, pod które król przeznaczył 112 łanów frankońskich ziemi (w przeliczeniu około 2800 ha), otrzymało lokacje na prawie magdeburskim, a jego zasadźca prawo dziedzicznego wójtostwa i szereg innych przywilejów. Powstałe miasto na terenie wcześniej już zasiedlonym, stanowiącym zespół dóbr królewskich, miało spełniać rolę lokalnego ośrodka gospodarczo-administracyjnego. Według dokumentu z 1423 roku okręg ten obejmował miasto Tyczyn oraz wsie: Borek, Chmielnik, Słocinę, Zalesie, Matysówkę, Drabinianke, Budziwój, Lutoryz, Lubenie, Straszydle, Biała, Siedliska i Zarzecze.
Tyczyn wraz z całym okręgiem należał początkowo do ziemi sanockiej, a potem - od 1478 roku związany był na stałe z ziemią przemyską. Od XV w. było własnością Pileckich, a od połowy XVII w. Branickich. Tyczyn jako miasto królewskie był siedzibą tzw. sądu leńskiego dla sołtysów. Drogą małżeństwa dostał sie w posiadanie Kostków, przejściowo należał także do Łukasza Opalińskiego. Ostatnia właścicielka z tego rodu, Zofia Katarzyna Kostyczna, zapisała go w 1646 roku swym krewnym - Działyńskim[1.1.1]. W latach 1502, 1594, 1624 i 1672 Tyczyn był niszczony przez Tatarów. W 1656 r. miasto zniszczyli Szwedzi, a w 1657 r. wojska Rakoczego. W 1772 r. Tyczyn znalazł się w austriackim zaborze..
W XVIII wieku Tyczyn był ruchliwym, ale małym miasteczkiem i takim zastał go I rozbiór Polski. Władze austriackie dokonując w 1785 roku reformy administracji zaliczyły Tyczyn do miasteczek. Nadal był on jednak ośrodkiem posiadłości, czyli tzw. dominium i w 1790 roku liczył 1352 mieszkańców, w tym 375 Żydów. Administracyjnie należał do cyrkułu rzeszowskiego. W tym okresie działało w Tyczynie 5 cechów: tkacki, krawiecki, szewski, kowalski i kuśnierski oraz warsztaty niecechowe innych zawodów. Szczególnie znane było tutejsze kuśnierstwo i tkactwo. Niestety w połowie XIX w. nastąpił znaczny regres tutejszego rzemiosła, które w późniejszym czasie nie odzyskało juz dawnego znaczenia. W gospodarce Tyczyna, w handlu, a po części także i w rzemiośle, decydującą role zaczęła odgrywać liczna tu już wówczas społeczność żydowska. Ważnym dla miasta wydarzeniem było utworzenie w 1855 roku powiatu tyczyńskiego. Wprawdzie był to tylko powiat sądowy, ale wydatnie podniosło to jego rangę. Wkrótce potem powstał urząd pocztowy oraz urząd skarbowy. Podczas reorganizacji podziału administracyjnego Galicji w 1867 roku, Tyczyn jako gmina miejska otrzymał własny samorząd.
Po Izabeli z Poniatowskich Branickiej gospodarzyli tu kolejno Radziwiłłowie i Potoccy. Około 1819 roku znacznie uszczuplone już dobra dostały się w posiadanie Wodzickich. W latach 1879-1880 miasto zdobyło sie na budowę nowej murowanej i okazalej jak na ówczesne czasy szkoly. W 1880 r. w Tyczynie było 335 domów (w samym mieście 218 domów) i 2502 mieszkańców. W 1900 r. Tyczyn liczył już 3135 mieszkańców.
Podczas I wojny światowej, w latach 1914-1915, wraz z przesuwaniem sie frontu, przez miasteczko kilkakrotnie przechodziły wojska walczących stron. W okesie międzywojennym, 5 maja 1919 r. w Tyczynie doszło do rozruchów antyżydowskich. Chłopi i mieszczanie rabowali żydowskie sklepy i domy.W 1930 r. miasto poniosło wielka stratę. Ogień strawił liczący ponad 500 lat drewniany kościółek szpitalny p.w. św. Krzyża. W 1934 roku Tyczyn został siedzibą gminy zbiorczej.
Wczesnym popołudniem 9.09.1939 roku wojska niemieckie wkroczyły do Tyczyna. Wkrótce potem podjęły urzędowanie niemieckie władze okupacyjne i posterunek żandarmerii. W 1940 roku Niemcy utworzyli w Tyczynie getto, które zlikwidowano w czerwcu 1942 r. W okolicy działały polskie oddziały partyzanckie, które w lipcu 1944 r. wyzwoliły miasto. Rozpoczęły sie aresztowania miejscowej inteligencji i represje wobec ludności żydowskiej. Pod koniec czerwca 1942 roku tyczyńskich Żydów (ok. 1000 osób) przetransportowano do getta w Rzeszowie, a potem wywieziono na stracenie. Zburzono synagogę, zniszczono cmentarz i wiele żydowskich domów. W nocy 18.06.1943 roku Niemcy przeprowadzili pacyfikacje miasteczka. Z grona ujętych mężczyzn rozstrzelano 3 osoby, a 12 wywieziono do obozu w Pustkowie.
Rozwijający sie ruch oporu znalazł silne poparcie mieszkańców Tyczyna i okolicznych miejscowości. Armia Krajowa dokonała udanego zamachu na komendanta miejscowego posterunku policji granatowej oraz niemieckiego burmistrza.
Z początkiem sierpnia 1944 r. utworzone zostały nowe władze miejskie[1.2]. Wkrótce potem w ramach reformy rolnej dokonano parcelacji tutejszego majątku. Ziemie rozdano chłopom z Tyczyna, Budziwoja i Białej. Po wyzwoleniu Tyczyn zajmował obszar 965 ha i posiadał 2209 mieszkańców (dane z 1946 r.). Uruchomiono betoniarnie (1945 r.), cegielnie (1947 r.) i Spółdzielczy Ośrodek Maszynowy (1949 r.). W 1953 r. do miasta dotarło światło elektryczne. Ważnym wydarzeniem tamtych lat było otwarcie we wrześniu 1945 r. szkoly średniej prywatnego gimnazjum i liceum, które w 1949 r. zostało upaństwowione.
W 1965 r. uruchomiono zakłady metalowe (obecnie TFUW "Tywent"), a w dwa lata później POM. Wybudowano m.in. Dom Kultury (1966 r.), szkołę zawodową (1968 r.), przychodnię zdrowia (1968 r.), szkołę podstawową (1973 r.), stadion sportowy (1973 r.) i budynek Urzędu MiG (1989 r.). Od 1973 r. Tyczyn jest siedzibą władz miasta i gminy.
Od 1999 r. wydawana jest lokalna gazeta samorządowa, dwutygodnik "Glos Tyczyna". Działa Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, któremu podlega biblioteka (bogaty zbiór literatury dot. Tyczyna i gminy) oraz małe muzeum regionalne. W 1996 r. powołano Wyższą Szkołę Spoleczno-Gospodarczą.
