Prowadzony od 2018 r., z inicjatywy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w stałej, bliskiej współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa, program opisu i oznakowania cmentarzy żydowskich w Polsce przyniósł już wielorakie owoce.
W obecnych granicach Polski udało się zlokalizować 1151 cmentarzy żydowskich, a także zebrać informacje o kilkunastu innych (przeważnie średniowiecznych i prywatnych). 338 cmentarzy uzyskało nowe opisy, a na ok. 20 odbyły się uroczyste prezentacje oznakowań. Stan kilkuset nekropolii zweryfikowano in situ podczas prac terenowych, rozpoczęto także wiele działań upowszechniających wiedzę o społecznościach i gminach żydowskich, które je stworzyły (m.in. trwa pełne polskie tłumaczenie historycznego dzieła Heppnera i Herzberga Aus Vergangenheit und Gegenwart der Juden und der jued. Gemeinden in den Posener Landen..., poświęconego skupiskom żydowskim w zaborze pruskim). Wszystkie zebrane dane są sukcesywnie udostępniane w odpowiednich hasłach na portalu Wirtualny Sztetl.
Wśród wykonanych prac warto zaznaczyć wykonanie serii dokumentacji i indeksacji zespołów najcenniejszych pomników z wybranych cmentarzy, których efekty stopniowo przekazywaliśmy Czytelnikowi w naszej bazie nagrobków żydowskich. W ostatnich latach takie prace objęły następujące nekropolie:
- Cmentarz żydowski w Dzierżoniowie (ul. Bielawska 18)
- Cmentarz żydowski w Kłodzku (ul. Bohaterów Getta 18)
- Cmentarz żydowski Remu w Krakowie (ul. Szeroka 40)
- Cmentarz żydowski w Opolu (ul. Graniczna)
- Cmentarz żydowski w Legnicy (ul. Wrocławska 106)
- Cmentarz żydowski w Łodzi (ul. Bracka 40)
- Cmentarz żydowski w Przemyślu (ul. Słowackiego 104)
- Cmentarz żydowski w Warszawie (ul. Okopowa 49/51)
- Cmentarz żydowski we Wrocławiu (ul. Lotnicza 19)
- Cmentarz żydowski we Wrocławiu (ul. Ślężna 37/39)
Opisane działania zostały zrealizowane w ramach projektu „Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe”, finansowego z grantu udzielonego Muzeum POLIN przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy.
Ceremonia upamiętnienia cmentarzy odbyły się w ramach programu „Oznakowanie cmentarzy żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej” realizowanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.